meestal van den landbouw levende, en het dorp bezit eene Herv. Kerk met eenen spitsen toren, maar zonder orgel. — Nog meer Z. W., slechts i\ uur N. O. van Meppel, ligt Ruinerwold, aan de Wold-Aa, met eenige gehuchten en buurten eene gem. uitmakende van 1.830 inw. (waarvan 1.250 in de kom), die van landbouw bestaan; zij wordt voor de grasrijkste van Drenthe gehouden, maar bezit ook vele boschlanden; er is eene niet groote, langwerpig vierkante Herv. Kerk, zonder orgel, maar met eenen spitsen toren. Na dezen uitstap in eene noordelijke rigting begeven wij ons van Meppel wederom oostwaarts langs het Hoogeveensche kanaal, en ontmoeten daar het eerst de gem. de Wijk, met 2.000 van landbouw en veeteelt levende inw., en met het dorp Koekange, ten N., en ettelijke gehuchten, waaronder de Wijk, ten Z. der Vaart, even ten N. van IJhorst; Koekange, 2 uren O. van Meppel, heeft 600 inw. en eene in 1834 vernieuwde Herv. Kerk; in de nabijheid van de Wijk ligt het aangename landgoed Havixhorst, digt bij de Reest, en het heerlijke buitengoed Dikninge, aangelegd op de plaats, waar oudtijds de zeer aanzienlijke nonnen-abdij Dikninge stond, wier bezittingen door geheel Drenthe verspreid waren. In 1672 werd de kerk van dit klooster door het volk van den bisschop van Munster gesloopt en de oude, zeer hooge toren, die staande was gebleven, werd in 1783 gedeeltelijk door den bliksem vernield, en in het begin dezer eeuw met alle overige kloostergebouwen afgebroken; alleen een oude kelder is nog aanwezig. — Verder O. ligt de gem. Zuidwolde, ten Z. der Vaart, met het gehucht Kerkenbosch, de kom der gem., en nog een 14tal andere gehuchten of buurten, eene bevolking van 2.100 zielen bevattende, die in de veenen, den landbouw en de bijenteelt hun bestaan vinden; er is eene Herv. Kerk te Kerkenbosch, in 1828 geheel vernieuwd. — Zuidwolde wordt ten O. begrensd door de groote en zeer aanzienlijke gem. hoogeveen, met het belangrijke vlek Van dien naam, dat zijne groote welvaart en zijnen naam geheel verschuldigd is aan de veenen, te wier midden het is gelegen, en aan het kanaal, dat van daar naar Meppel gegraven is (z. bl. 661). De gem. telt met de tot haar behoorende wijken Hollandsche-veld, Alteveer, Krakeel en Pesserveld, eene bevolking van ongeveer 9.500 zielen (waaronder 7.600 herv., 1.500 chr. afgesch., 25 luth., 40 R. kath., 320 Israël., enz.), die hun bestaan vinden in landbouw, turfgraverij, handel in turf en granen, scheepvaart, bijenteelt en fabriekwezen, tellende men er 2 scheepmakerijen, 4

de dorpen Roden en Roderwolde en een 9tal gehuchten bevattende, met eene bevolking van ruim 1.900 inw., die hoofdzakelijk van landbouw bestaan; zij bevat het Lieverderbosch, het grootste gedeelte van het Zulter- of Leekster-meer, op de grenzen van Drenthe en Groningen, en eene pannenbakkerij in het gehucht Ter Heil. Roden zelf is vrij aanzienlijk (1.700 inw.); het heeft eene langwerpig vierkante Herv. Kerk, met gewelven en pilaren, een orgel en een spitsen toren; in de nabijheid ligt de havezathe Mensinga of het Huis-te-Roden, 100 bunders groot, maar vroeger veel uitgestrekter, met een binnen zijne grachten besloten huis, waarschijnlijk omstreeks 1500 herbouwd; voorts vindt men aan de Groninger grenzen, | uur van Roden, de havezathe Ter-Heil op eenen hoogen zandgrond, met fraaije lanen, bosschen en tuinen en een van een koepeltorentje voorzien Huis; zij is 300 bunders groot. — Oostelijk van Roden ligt Petje, eene gem. met ruim 1.310 inw. en 2 gehuchten. Het dorp ligt 4 uren N. t. W. van Assen en 2 uren Z. Z. W. van Groningen, bij het Peizer-diep, telt 1.200 in de kom en is vooral des zomers zeer aangenaam. In stukken van vóór de 12de eeuw droeg het den naam van Pedge,' Peisge, enz. Er is eene eenvoudige Herv. Kerk, zonder orgel, maar met eenen kleinen spitsen toren, die zeer schilderachtig tusschen hooge eiken verscholen ligt en in 1824 vernieuwd en vergroot is. — Eindelijk ontmoeten wij nog als het laatste dorp der provincie Drenthe het dorp Eelde, met 3 gehuchten eene gem. uitmakende van ruim 1.400 inw., die van landbouw leven. Eelde ligt 2 uren Z. van Groningen, nabij het Hoornsche diep, en is een fraai dorp, door verscheidene lusthoven omgeven, en met eene oude kleine Herv. Kerk, van een torentje en een orgel voorzien. In de nabijheid liggen de buitengoederen Noordwijk, Mjburg, de Braak en de Duinen. Vroeger stond er een oud slot, dat in de binnenlandsche groningsche beroerten tusschen de Groenenbergen en Gelkingen vermaard geworden is. Hier verlaten wij de provincie en begeven wij ons naar Groningen.