eene nieuwe Doopsgez. en eene nieuwe R. K. Kerk opgerigt; ook de chr. afgescheid. hebben eene kleine kerk. Voorts is er een Dep. der Maatsch. tot N. v. 't Alg., eene Rederijkerskamer, zeer goede, door hunne netheid en inrigting uitmuntende scholen, enz.
  Zuidwaarts van Steenwijk, 6 uren N. v. Zwolle, vindt men het dorp Giethoorn, van ouden oorsprong, en te midden van veengronden liggende, die door talrijke grachten of slooten worden doorsneden. De gem. telt met eenige gehuchten ruim 1.600 inw., die van veenderij, veeteelt, turfhandel en een weinig landbouw leven; de kom is in 2 rijen gebouwd, bevat ruim 1.400 inw., eene sierlijk Herv. Kerk met orgel, maar zonder toren, en 2 Doopsgez. Kerken; het dorp had oudtijds door zijne ligging aan de friesche grenzen veel van oorlogsrampcn te lijden. — Eindelijk ligt wederom Z. van deze gem die van Wanneperveen, welke het dorp van dien naam en een 6tal buurschappen omvat en door het Meppelerdiep van die van Staphorst gescheiden is. Zij telt omstreeks 1.600 inw., die van veehouderij, veenderij en een weinig landbouw bestaan, en waarvan er ongeveer 1.700 in het dorp zelf wonen. De oorsprong van dit dorp dagteekent waarschijnlijk van de 13^de eeuw, toen in deze streken de eerste verveeningen uitgevonden of aangevangen werden; het wordt reeds in 1285 vermeld. De Herv. Kerk is in 1302 gesticht, in 1743 ter helft, vergroot, doch in 1842 wederom tot hare eerste grootte terug gebragt, daar de meer en meer achteruit gaande gemeente onvermogend was om het groote bouwvallige gebouw te onderhouden of te herstellen; zij heeft noch toren. noch orgel. Van hier verlaten wij de provincie Overijssel om ons naar het bloeijende Meppel in Drenthe te begeven, en van daar onze wandeling door deze meer en meer ontluikende provincie voort te zetten.
  

DRENTHE

  Drenthe, zoo wel in volstrekten als in betrekkelijken zin verre de minst bevolkte provincie des koningrijks, was in den oudsten tijd

welker aantal nog heden aanhoudend vermeerdert, loopt van O. naar W., is 4 uren lang, heeft 6 sluizen, en wordt beneden de Echtensche schutsluis door het Oude diep of den Echtenschen stroom gevoed. — Het tweede bedoelde kanaal is de Smilder-Vaart, nu meestal de Drenthsche Hoofdvaart genoemd. Zij werd in 1780 voltooid, loopt in eene doorgaans Z. W. rigting van Assen naar Meppel, en heeft eene lengte van 9 uren met 7 schutsluizen. Aangelegd om eenen weg te openen voor den afvoer der turf uit de Smilderveenen, heeft zij sedert haar ontstaan bloei en welvaart op hare oevers zien ontluiken, en is zij voor een groot gedeelte van Drenthe het hoogstbelangrijke middel van gemeenschap met de Zuiderzee geworden, vooral ook, nadat in de laatste jaren het groote Oranje-kanaal gegraven is, dat de provincie dwars doorsnijdt en zich bij het dorp Smilde met de Hoofdvaart vereenigt. Langs deze Hoofdvaart loopt de hoogst eentoonige straatweg van Meppel op Assen, waaraan de meesie huizen der dorpen Hooger-Smilde, Hijker-Smilde en Kloosterveen, ter wederzijde in eene rij gelegen zijn. Eén uur ten N. van Meppel, tusschen deze stad en Steenwijk, aan de linkerzijde der Hoofdvaart, ligt het zeer aangename en landelijke dorp Nyeveen of Nieuwveen, te midden van eenen lagen, door vaarten doorsneden veengrond, waaruit turf gebaggerd wordt. Het bevat 650 iuw., doch met het dorp Kolderveen telt de gem. d.400 inw., die meest van veenderij en veeteelt bestaan; beide dorpen hebben eene Herv. Kerk. Eén uur noordelijker treffen wij het aanzienlijke en zeer welvarende Havelte aan, digt bij de Boschkampbrug over de Hoofdvaart; het vormt met het zeer oude dorp Wapserveen, een 12tal buurschappen en een paar buitengoederen eene gem. met 2.400 inw., die van landbouw en veeteelt leven. Er staat op eenen heuvel eene Herv. Kerk, zijnde een in 1309 opgerigt langwerpig, zwaar en somber gebouw met een steenen verwulf en eenen zwaren, vrij hoogen en stompen toren, doch zonder orgel. Van het dorp loopen aangename wandelingen naar den Bisschopsberg, eene uitgestrekte hoogte, waarover de straatweg van Leeuwarden en Steenwijk naar Meppel loopt, en waarop vroeger de bisschoppen van Utrecht als graven van Drenthe door dc landsteden gehuldigd werden. Op de noordelijke afhelling der hoogte vindt men digt bij elkander 2 hunnebedden. — Verder N. bezoeken wij in den westelijksten uithoek der provincie Frederiksoord, de eerst gestichte kolonie der Maatschappij van Weldadigheid. Zij ligt 4 uren N. van Meppel en 1J uur