scheepstimmerwerven, 3 blokmakerijen, 4 touwslagerijen, 2 bierbrouwerijen, 3 azijnmaker'ijen, 1 disteleerderij, 1 zeepziederij, 2 hoedenmakcrijen, 7 borstelmakerijen, 5 chemische stokerijen, 1 huidenzouterij, 4 kaarsenmakerijen, 6 klokkenmakerijen, 1 gasfabriek, 1 weverij, 3 sigarenfabr. 6 stofl'enverwerijen, 2 zeilmakerijen, 2 zevenmakerijen, Meppel heeft geene belangrijke gebouwen, waaraan grootsche herinneringen verbonden zijn; de eenigen, die vermeld verdienen te worden, zijn: de Herv. Kerk, aan de Groote of Hoofdstraat, gesticht in 1422 en op het einde der 18de eeuw aanmerkelijk vergroot en verfraaid; zij is een ruim gebouw, met eenen schoonen gevel, een goed orgel en eenen fraaijen predikstoel; de Kerk der chr. afgescheidenen, in de Stoeldraaijersstraat, in 1844 gebouwd; de kleine maar nette Synagoge, in 1799 gesticht, en het nette kerkgebouw der Gereformeerden onder 't Kruis, in 1860 gebouwd. Er is voorts een DiaconieArmenhuis, waarin mannen, vrouwen en kinderen worden opgenomen, en waarin ook eene armenschool gevestigd is: een Gymnasium, eene Bouw-, Teeken- en Rekenschool, een Natuur- en Scheikundig Genootschap, een Dep. der Maatsch. Tot Nut v. 't Algemeen, enz. De in den omtrek der stad gelegen voortreffelijke weilanden leveren, vooral des zomers, een aangenaam gezigt op. Te Meppel vereenigen zich met het Meppelerdiep 2 kanalen, die voor de provincie Drenthe uiterst belangrijk zijn, en door hunnen aanleg den eersten stoot voor hare ontwikkeling hebben gegeven. Langen tijd was dit geheele landschap voor het grootste gedeelte niets dan eene woeste heide, door moerassige streken afgewisseld en hier en daar, waar de grond gunstiger was, met kleine dorpen bezet. Men kende den rijkdom niet, die zij in haren schoot bevatte, en zoo dit ook het geval was, ontbrak het nog aan wegen van gemeenschap, om dezen rijkdom tot nut der provincie aan te wenden. Toen werd in het jaar 1623 door den toenmaligen eigenaar van het huis Echten het eerste kanaal, de Hoogeveensche Vaart of Echtens-Nieuwe-Grift, ter afvoering van de turf uit de hooge veenen gegraven, waaraan het bloeijende vlek Hoogeveen, 4 uren O. van Meppel, zijnen oorsprong verschuldigd is. Dit kanaal, dat maandelijks door meer dan 1.000 schepen bevaren wordt (in 1859—60 door 13.151 schepen, waarvan 11.981 gemeten op 322.771 ton) en in de gemeente Hoogeveen eene menigte zijvaarten en vertakkingen heeft,

meestal van den landbouw levende, en het dorp bezit eene Herv. Kerk met eenen spitsen toren, maar zonder orgel. — Nog meer Z. W., slechts i\ uur N. O. van Meppel, ligt Ruinerwold, aan de Wold-Aa, met eenige gehuchten en buurten eene gem. uitmakende van 1.830 inw. (waarvan 1.250 in de kom), die van landbouw bestaan; zij wordt voor de grasrijkste van Drenthe gehouden, maar bezit ook vele boschlanden; er is eene niet groote, langwerpig vierkante Herv. Kerk, zonder orgel, maar met eenen spitsen toren. Na dezen uitstap in eene noordelijke rigting begeven wij ons van Meppel wederom oostwaarts langs het Hoogeveensche kanaal, en ontmoeten daar het eerst de gem. de Wijk, met 2.000 van landbouw en veeteelt levende inw., en met het dorp Koekange, ten N., en ettelijke gehuchten, waaronder de Wijk, ten Z. der Vaart, even ten N. van IJhorst; Koekange, 2 uren O. van Meppel, heeft 600 inw. en eene in 1834 vernieuwde Herv. Kerk; in de nabijheid van de Wijk ligt het aangename landgoed Havixhorst, digt bij de Reest, en het heerlijke buitengoed Dikninge, aangelegd op de plaats, waar oudtijds de zeer aanzienlijke nonnen-abdij Dikninge stond, wier bezittingen door geheel Drenthe verspreid waren. In 1672 werd de kerk van dit klooster door het volk van den bisschop van Munster gesloopt en de oude, zeer hooge toren, die staande was gebleven, werd in 1783 gedeeltelijk door den bliksem vernield, en in het begin dezer eeuw met alle overige kloostergebouwen afgebroken; alleen een oude kelder is nog aanwezig. — Verder O. ligt de gem. Zuidwolde, ten Z. der Vaart, met het gehucht Kerkenbosch, de kom der gem., en nog een 14tal andere gehuchten of buurten, eene bevolking van 2.100 zielen bevattende, die in de veenen, den landbouw en de bijenteelt hun bestaan vinden; er is eene Herv. Kerk te Kerkenbosch, in 1828 geheel vernieuwd. — Zuidwolde wordt ten O. begrensd door de groote en zeer aanzienlijke gem. hoogeveen, met het belangrijke vlek Van dien naam, dat zijne groote welvaart en zijnen naam geheel verschuldigd is aan de veenen, te wier midden het is gelegen, en aan het kanaal, dat van daar naar Meppel gegraven is (z. bl. 661). De gem. telt met de tot haar behoorende wijken Hollandsche-veld, Alteveer, Krakeel en Pesserveld, eene bevolking van ongeveer 9.500 zielen (waaronder 7.600 herv., 1.500 chr. afgesch., 25 luth., 40 R. kath., 320 Israël., enz.), die hun bestaan vinden in landbouw, turfgraverij, handel in turf en granen, scheepvaart, bijenteelt en fabriekwezen, tellende men er 2 scheepmakerijen, 4