welker aantal nog heden aanhoudend vermeerdert, loopt van O. naar W., is 4 uren lang, heeft 6 sluizen, en wordt beneden de Echtensche schutsluis door het Oude diep of den Echtenschen stroom gevoed. — Het tweede bedoelde kanaal is de Smilder-Vaart, nu meestal de Drenthsche Hoofdvaart genoemd. Zij werd in 1780 voltooid, loopt in eene doorgaans Z. W. rigting van Assen naar Meppel, en heeft eene lengte van 9 uren met 7 schutsluizen. Aangelegd om eenen weg te openen voor den afvoer der turf uit de Smilderveenen, heeft zij sedert haar ontstaan bloei en welvaart op hare oevers zien ontluiken, en is zij voor een groot gedeelte van Drenthe het hoogstbelangrijke middel van gemeenschap met de Zuiderzee geworden, vooral ook, nadat in de laatste jaren het groote Oranje-kanaal gegraven is, dat de provincie dwars doorsnijdt en zich bij het dorp Smilde met de Hoofdvaart vereenigt. Langs deze Hoofdvaart loopt de hoogst eentoonige straatweg van Meppel op Assen, waaraan de meesie huizen der dorpen Hooger-Smilde, Hijker-Smilde en Kloosterveen, ter wederzijde in eene rij gelegen zijn. Eén uur ten N. van Meppel, tusschen deze stad en Steenwijk, aan de linkerzijde der Hoofdvaart, ligt het zeer aangename en landelijke dorp Nyeveen of Nieuwveen, te midden van eenen lagen, door vaarten doorsneden veengrond, waaruit turf gebaggerd wordt. Het bevat 650 iuw., doch met het dorp Kolderveen telt de gem. d.400 inw., die meest van veenderij en veeteelt bestaan; beide dorpen hebben eene Herv. Kerk. Eén uur noordelijker treffen wij het aanzienlijke en zeer welvarende Havelte aan, digt bij de Boschkampbrug over de Hoofdvaart; het vormt met het zeer oude dorp Wapserveen, een 12tal buurschappen en een paar buitengoederen eene gem. met 2.400 inw., die van landbouw en veeteelt leven. Er staat op eenen heuvel eene Herv. Kerk, zijnde een in 1309 opgerigt langwerpig, zwaar en somber gebouw met een steenen verwulf en eenen zwaren, vrij hoogen en stompen toren, doch zonder orgel. Van het dorp loopen aangename wandelingen naar den Bisschopsberg, eene uitgestrekte hoogte, waarover de straatweg van Leeuwarden en Steenwijk naar Meppel loopt, en waarop vroeger de bisschoppen van Utrecht als graven van Drenthe door dc landsteden gehuldigd werden. Op de noordelijke afhelling der hoogte vindt men digt bij elkander 2 hunnebedden. — Verder N. bezoeken wij in den westelijksten uithoek der provincie Frederiksoord, de eerst gestichte kolonie der Maatschappij van Weldadigheid. Zij ligt 4 uren N. van Meppel en 1J uur

N. O. van Steenwijk. Het stichten dezer kolonie begon in 1818 met den aankoop van het landgoed Westerbeeksloot, waarop in nov. van genoemd jaar de eerste 52 arme huisgezinnen gevestigd werden. Zij beantwoordde aanvankelijk zoo wel aan het doel, dat kort daarna iets zuidelijker (in Overijssel) nog 2 andere koloniën, Willemsoord en Wilhelminaoord werden aangelegd (z. bl. 654). Zij bevat ongeveer 900 inw., die alten door landbouw, fabriekwezen en handwerken in hunne behoeften voorzien. — Het grootste gedeelte der kolonie behoort tot de gem. Vledder (2.000 inw.), waarvan het dorp, \ uur O., in de kom rnim 420 inw. en eene nette Herv. Kerk zonder orgel, maar eenen lagen toren heeft. Sedert 1818 is dit eenzaam gelegen dorp door den doortogt van reizigers naar de kolonie een weinig levendiger geworden. — Van Vledder loopt een kunstweg naar Diever, een arm en onaanzienlijk dorp, digt bij de Smildervaart. De geheele gem. telt met eenige gehuchten ruim 1.200, van landbouw, veeteelt en eenige weverijen levende inw., en in het dorp is eene oude Herv. Kerk. — Van de Dieverbrug brengt ons de groote weg in de gem. Smilde, eene veenkolonie, die grootendeels eerst na 1771 ontstaan is, en in de veenbuurten Oude- of Hooger-Smilde (de zuidelijkste), de Hijker-Smilde, Kloosterveen en Boven-Smilde verdeeld wordt. Zij ligt ongeveer 2 uren Z. W. van Assen, maar bestaat voornamelijk uit eene 3 uren lange, bijna onafgebrokene reeks van huizen, langs de Hoofdvaart en den weg, met eene bevolking van 4.500 inw., die grootendeels van veenderijen, handel in turf, landbouw en eenige fabrieken bestaan, hebbende men er 2 scheepstimmerwerven, 2 kalkovens, 2 blaauwverwery'en, 1 bierbrouwerij, 1 katoenweverij en 1 katoendrukkerij, 4 koren- en 3 grutmolens, enz. Zij bevat 3 Herv. bouwd, zonder orgel, en 2 te Kloosterveen, waarvan de eene nagenoeg in het midden der kolonie en van 1780—1787 gebouwd, een prachtig, zeer ruim en hoog achtkant gebouw is, voorzien van 4 pilaren, een in 1841 geplaatst orgel, en eenen koepeltoren op het midden der kerk, van waar men een uitgestrekt vergezigt heeft. De andere kerk is eene kleine bijkerk. Voorts heeft men in de gem. eene Kerk voor de chr. afgescheidenen te Kloosterveen, en eene in 1847 gestichte Synagoge, beiden met een torentje, en een Armhuis, in 1836 gevestigd. Bij Hooger-Smilde .vereenigt zich de Beiier-Vaart met do Hoofdvaart, en een weinig noordelijker het nieuwe Oranjekanaal, dat de provincie in eene O. en Z. O. rigting doorsnijdt.