plaatse, om zich tegen het gevaar van het ijs te beveiligen. — De merkwaardige openbare gebouwen, die de plaats bezit, zijn slechts weinig in getal; daaronder behooren het Kommandantshuis, de Kazerne, het Arsenaal, de Herv. Kerk, gesticht in 1613, een klein gebouw met toren en orgel, de R. K Kerk, in 1816 opgerigt en insgelijks met toren en orgel prijkende, en de in 1842 gestichte kleine Synagoge. Eén uur O. van Delfzijl en 4 uren N. O. van Groningen, aan het Damsterdiep, dat midden door de plaats stroomt, ligt het vlek of het vroegere stadje appingedam, ter plaatse, waar vóór den aanleg der sluizen te Delfzijl een dam in den mond der Fivel lag. Omtrent het ontstaan der plaats is weinig met zekerheid te zeggen; reeds in 1254 prijkte hare kerk met eenen toren en een rond dak; waarschijnlijk kreeg zij in het begin der!4de eeuw stedelijke regten, en werd zij kort daarna van muren en vestingwerken voorzien. Gedurende de Saksische beroeringen had zij verscheidene malen de rampen des oorlogs te verduren; zoo werd zij in 1514, na eene vruchtelooze belegering door de Groningers in 1500, in weerwil van de dapperste verdediging door hertog George van Saksen stormenderhand ingenomen, geplunderd en uitgemoord, doch viel kort daarop weder in handen van graaf Edzard, die de vestingwerken deed slechten. In 1536 wederom versterkt, nam George Schenk van Tautenburg haar op zeer harde voorwaarden in, ontmantelde haar geheel, en de stad ontging te naauwernood eene geheele vernieling, waartoe reeds bevel gegeven was. Sedert dien tijd hield zij op eene vesting te zijn, maar nam zij daarentegen in bloei en volkrijkheid toe. — Appingedam vormt met de dorpen Jukwerd, Marsum, Opwierde, Tjamsweer en Solwerd (waar vele steenbakkerijen en eene groote fabriek voor draineerbuizen gevonden worden), en met eenige gehuchten eene gem. van 3.450 inw., waarvan ruim 2.300 inde plaats zelve (1.860herv., 30 doopsgez. en luth., 150 R. kath., 150 chr. afgescheidenen en 110 Israël.). Eene der voornaamste bronnen van bestaan is de scheepsbouw, tellende men er 4 scheepstimmerwerven; de overige inwoners generen zich met kleinhandel en winkelnering, terwijl de beroemde en zeer druk bezochte paardenmarkten insgelijks tot den bloei en de levendigheid van dit stadje bijdragen. Bovendien is Appingedam de zetel eener Arrondissements-regtbank. Onder de weinige openbare gebouwen, die de plaats bezit, verdienen genoemd te worden: het Stadhuis, in welks benedengedeelte de