bleekerijen, enz. bevat. Er is eene groote schoone kerk, in 1844 tegen den zeer ouden toren aangebouwd en van een fraai orgel en 3 altaren voorzien; bovendien vindt men er 3 kasteelen. In deze gem. ligt het gehucht Ubabsberg, bij eenen berg, die het hoogste punt van Limburg is, zijnde 470 el boven de zee verheven. Van dit punt heeft men misschien het schilderachtigste gezigt van geheel Nederland; men ziet 10 uren in den omtrek, en kan 48 kerktorens tellen. — Het grootste en aanzienlijkste dorp van deze uitstekend schoone streek en een der fraaiste vlekken van ons vaderland is Heerlen , 2 uren O. van Valkenburg en even zoo ver van het pruisische stadje 's Hertogenrade. De geheele gem., waartoe ook Heerlerheide, Welten en een paar gehuchten behooren, bevat eene bevolking van ruim 4.600 zielen, waarvan ongeveer de helft in Heerlen zelf gevestigd zijn, en die meestal van landbouw en veeteelt bestaan; men vindt er echter ook eenige fabrieken,en de plaats is door den drukken doortogt vrij levendig. Onder de voorname gebouwen, die men er aantreft, behooren: het fraaije en net ingerigte Gemeentehuis, de tamelijk groote R. K. Kerk, van een fraai orgel voorzien, verscheidene zeer fraaije lusthuizen in den omtrek, en een oude toren, die misschien een overblijfsel van het oude sedert lang verdwenen Kasteel van Heerlen is en thans tot gevangenis dient. Ook de Herv. hebben hier eene kleine kerk, en de Israëlieten eene bijkerk.
  Op de pruisische grenzen, 1½ uur Z. O. van Heerlen en ½ uur van 's Hertogenrade, ligt de gem. Kerkrade, de eenige in ons vaderland, waar steenkolenmijnen worden aangetroffen; deze mijnen zijn zeer aanzienlijk en leveren jaarlijks meer dan 40 millioen ned. ponden voortreffelijke steenkolen, waardoor wel 400 personen daarin werk en een bestaan vinden. De gem. bevat behalve het dorp Kerkrade een zeer groot aantal gehuchten en bijna 6.000 inw., waarvan het grootste gedeelte van den landbouw leeft. Het dorp zelf heeft 600 inw., eene nog nieuwe R. K. Kerk met toren en orgel, en het voormalige klooster Rolduc of Kloosterrade, 10 min. ten N. van het dorp en op eenen hoogen berg gelegen. In dit gebouw is thans het klein Seminarium van het Bisdom Roermond gevestigd , dat door meer dan 300 leerlingen bezocht wordt. Bij dit klooster ligt eene pachthoeve van 100 bunders oppervlakte, die voor de schoonste en belangrijkste van het geheele hertogdom gehouden wordt.