• Kaart
  • Beschrijving
Uit: Het Koningrijk der Nederlanden, voorgesteld in eene reeks beschrijvingen  door J. L. Terwen, 1858 pagina 502 pagina 503
Bij Cadier, dat aan den straatweg en op den Kereberg ligt (550 inw.), staat het zeer fraaije adellijke huis Blankenburg, met zijne tuinen ruim 73 bunders gronds, beslaande. — Grondsveld, 1 uur Z. O. van Maastricht, bevat met Heugen, Ekkelrade, enz. 1.600 inw., waarvan 600 in de kom; het heeft 3 kerken en is zeer aangenaam gelegen. — Rijkholt bezit een oudadellijk kasteel, maar is overigens gering, even als St. Geertruide, dat ook wel Eysden-op-den-Berg genoemd wordt, dewijl het een deel dier heerlijkheid uitmaakt. — Het laatstgenoemde dorp of vlek Eysden ligt 2 uren Z. van Maastricht, aan de Maas, te midden van goede wei- en bouwlanden, zoo dat de 910 in de kom gevestigde inw. meestal van den landbouw leven; het dorp is groot, telt vele fraaije huizen en heeft eene oude, voorheen fraaije kerk, die sedert meer dan 2 eeuwen door de R. kath. en herv. in de beste verstandhouding gebruikt wordt. Even ten Z. van het dorp staat het Kasteel-van-Eysden, een groot, vierkant gebouw met 2 sierlijke torens, dat in 1775 veel vernieuwd en verfraaid is, en 75 bunders oppervlakte beslaat. Tot de gemeente behooren insgelijks het dorp Breust, de gehuchten Oost, Maerland, enz., die allen te zamen (2.100 inw.) bevatten, welke van landbouw, handel en het kweeken van kostelijke boomvruchten bestaan; de gemeente heeft bovendien eenige fabrieken.
  Ten O. der gemeente Eysden vindt men de niet merkwaardige dorpen Mesch , Mheer, Noorbeek , Slenaken , Epen , Mechelen (met eene zeer scboone kerk , die 2 torens en een orgel heeft), Vijhlen en Holset. Beide laatsten behooren tot de gemeente Vaals, die den Z. oostelijksten hoek der provincie Limburg inneemt, en nog eene menigte gehuchten met een aantal aanzienlijke landgoederen en bijna 3.000 inw. bevat. Het dorp Vaals, vroeger zeer bloeijend, ligt 5 uren van Maastricht en slechts 1 uur van Aken , aan den straatweg en den ijzeren spoorweg, die de beide steden verbinden. Het bezit eene fraaije R. K. Kerk met orgel en 4 altaren, en eene Herv. Kerk, tegen de vorige dwars aangebouwd, zoo dat zij zamen slechts éénen toren hebben; beiden staan op eenen heuvel, tot welken men met 20 trappen opklimt. Voorts is er eene kleine achtkante Luth. Kerk, eene Israëlietische bijkerk , een goed Gemeentehuis, en bevat de gemeente nog eenige fabrieken van wollen stoffen, i waskaarsenfabr., 1 mouterij, enz. Het kasteel Vaalsbroek, dat om zijne bekoorlijke ligging, zijne sierlijke tuinen, ruime vijvers, hoog springende fonteinen en schoone bosschen zeer bezienswaardig is, werd
in de vorige eeuw nieuw opgebouwd, ter vervanging van het oude kasteel, dat eenmaal het jagtslot van Karel den groote geweest was, wanneer hij in zijne hoofdstad Aken vertoefde.
  Wederom W. van Vaals, aan of bij den straatweg vinden wij de gemeente Wittem, met de onderhoorige dorpen Nijswiller (met een kasteel), Wahlwiller, Mechelen, Epen en Eys, benevens een aantal gehuchten; zij bevat omtrent 3.400 van den landbouw levende inw., 4 R. K. kerken, 2 kapellen en 3 scholen. Het dorp Wittem zelf ligt 3 uren O. van Maastricht, telt nagenoeg 600 inw. en heeft eene prachtige kerk, met houten toren en orgel; zij behoort tot het voormalige Capucynerklooster, dat sedert 1835 door patersredemptoristen bewoond wordt. Hier staat ook het oude kasteel Plettenberg, dat met zijne gronden 80 bunders oppervlakte inneemt, en reeds in 1286 eene belegering doorstond; maar van het Slot-te-Wittem zijn slechts vervallen gedeelten overig. W. en N. van Wittem vinden wij de gemeente Simpelveld (1.150 inw.) en Bocholz, (met 1.000 inw.), vlak aan de duitsche grenzen, 1¼ uur van Aken. Wijlre, met het geh. Schuiler, ligt ten O en N. van Wittem, aan de rivier de Geul, waarover hier eene steenen brug met 3 bogen ligt; het heeft eene zeer fraaije kerk, een zeer aangenaam gelegen kasteel en 500 inw. in de kom , maar de geheele gemeente bevat er 1.650.
  Juist in het midden der 6 uren van elkander verwijderde steden Maastricht en Aken, en aan den straatweg, die beiden verbindt, is het vrij groote en levendige dorp Gulpen gebouwd, te midden van eene bekoorlijke vallei, die door de rivier de Gulp besproeid wordt en bijna van alle zijden door bergen omringd, waarvan de steile Gulpenberg de hoogste is. Het dorp was reeds in de 13de eeuw bekend, heeft vele fraaije huizen in de kom, die 1.000 inw. bevat, en bezit eene groote en fraaije R. K. kerk, op eene hoogte staande, en van eenen spitsen toren en een orgel voorzien. Ook de herv. hebben hier eene in 1837 gestichte zeer nette kerk, met torentje en orgel, en de Israëlieten bezitten er eene in 1824 gestichte Synagoge. De geheele gemeente Gulpen bevat met hare onderhoorige gehuchten en de kasteelen Nieuwenberg, Groenendal en Caarsfelt bijna 2.300 inw., die van landbouw en veeteelt bestaan en eenige weinige fabrieken bezitten. — Bijna nog fraaijer ligt 1 uur westelijker aan den straatweg het dorp Margraten, dat op eene hoogte, te midden van allerbekoorlijkst hoog opgaand geboomte gebouwd is en in zijne kom 330 inw. heeft, schoon de gemeente er bijna

Provincie Limburg. Gemeente Wittem.

 
wapen van Wittem 3571 Bunders
3650 Inwoners

1865

Bekijk op atlas1868.nl
Bekijk op atlasenkaart.nl
Gemeentegeschiedenis
  • Spoorweg
  • Straat- en Kunstweg
  • Gewone weg
  • Dijk en kade
  • Voetpad
  • Kerk
  • Molen
Vierde uur gaans
0
 
¼
Nederl. Ellen
0
 
500