alzoo eene Arrondissements- en Kantonnale-Regtbank. — De eerste aanleg en oorsprong der plaats verliest zich in den nacht der eeuwen, maar zeker is het, dat zij reeds in de 9de eeuw onder den naam van Almaloh bekend was, en alzoo eene der oudste plaatsen van Overijssel is. In 1421 werd zij tot stad verheven, maar naderhand is zij door menigvuldige rampen gedurende den oorlog met Spanje in een vlek veranderd, waarom zij in 1672 zeer gemakkelijk door de Munsterschen kon ingenomen worden. — Zij is thans eene nette, opene, welvarende landstad, met 3.600 inw., waaronder ruim 2 800 protest., 500 R. kath. en 250 Israëlieten zijn; met 2 teerfabr., 5 stoomweverijen, 1 jeneverstokerij, 1 zeepziederij, 1 gasfabr., 1 boekdrukkerij, enz. enz., en met veel handel in granen en katoenen stoffen. Vroeger waren er, even als in de naburige kleine steden, groote linnenweverijen, doch deze tak van bestaan is door het algemeene gebruik van katoen meer en meer te niet gegaan. De Herv. Kerk, die in 1738 in eene nieuwe, ruime kruiskerk veranderd is, waarvan het koor uit het behouden gedeelte der oude kerk bestaat, bevat op dit koor eene eenvoudige marmeren graftombe der grafelijke familie van Rechteren, en prijkt met een sierlijk orgel en eenen toren, waarop eene fraaije lantarenspits; in 1835 is dit godshuis zeer veel verfraaid, zoo dat zij onder de schoone en regelmatige kerkgebouwen eene eerste plaats inneemt. Voorts is er te Almelo eene Doopsgez. Kerk, eene R. K. Kerk, eene Synagoge, een protest. Weeshuis, èene Latijnsche en Middelbare School, eene Teekenschool. eene Bewaarschool, goede andere scholen, een Dep. der Maats. tot Nut van 't Alg., Rederijkerskamers, enz. Onmiddellijk tegen de stad ziet men het Huis Almelo, een ruim vierkant gebouw met 2 vooruitspringende vleugels, geheel door grachten omgeven. Het behoort onder de gem. Ambt Almelo, die Almelo omringt, en zonder dorp of gehucht toch ruim 3.700 inw. in de verspreide woningen, en eenige fabrieken bevat. Drie uren O. van Almelo ligt het dorp Weerselo, de hoofdplaats eener gem., die uit 10 buurschappen bestaat en eene bevolking van cotstabr. bezit ten. Het dorp zelf heeft 580 inw., eene oude, vroeger zeer vermaarde Herv. Kerk, met klein torentje en een orgel, en eene in 1847 bijna geheel vernieuwde en vergroote R. K. Kerk. mede met toren en orgel. Onder deze gem. behoort ook de Hunnenberg, een heuvel in de buurschap Volte, \ uur Z. O. van Oot'marsum gelegen;

Zwolle en | uur Z. van Meppel, gedeeltelijk aan den straatweg van Zwolle op Leeuwarden, sedert welks aanleg de plaats een netter en beter aanzien verkregen heeft; in het begin dezer eeuw hadden hier de meeste huizen nog geene schoorsteenen. Er is eene kleine kerk voor de chr. afgescheidenen en eene Herv. Kerk, die sedert hare eerste bouwing 3 maal verplaatst is, en eenen toren met 2 helder klinkende klokken heeft, waarvan de eene in 1290 gegoten werd. Totdegem. behooren, behalve een 7 tal buurschappen en 5 groote landhoeven, de dorpen IJ horst, op de grenzen van Drenthe, aan de Reest, eene welvarende, oude, zeer verstrooid liggende plaats, met 340 inw. en eene in 1823 nieuw gebouwde, fraaije Herv. Kerk, zonder toren, — en Rouveen, 2| uur N. O. van Zwolle, mede aan den straatweg, met 1.500 inw. en onmiddellijk aan Staphorst aansluitende; het heeft eene Herv. Kerk, met eenen toren, waarin slaguurwerk en 2 klokken, en eene kleine kerk voor de chr. afgescheidenen. De geheele omtrek der beide dorpen kon vroeger onder water gezet worden, en bij den grooten watervloed van 1825 stond het water te Rouveen tot aan de daken der huizen. — Hetzelfde was het geval te Nieuw-Leusen. Z. van Staphorst, aan de overzijde der Dedemsvaart, waar toen insgelijks veel vee verdronk. Dit thans vrij aangename dorp, dat eene Herv. Kerk met eenen spitsen toren, maar zonder orgel heeft, is eerst na 1635 opgekomen en zijnen oorsprong aan de nabij gelegene veenen verschuldigd; er zijn 450 inw. in de kom, maar de gem. bevat in het dorp en 3 gehuchten er 1.800. — Wederom Z. van deze gemeente ligt die van Dalfsen, zamen gesteld uit het dorp van dien naam, een 10 tal buurschappen, eenige adellijke havezathen en verscheidene groote buitengoederen, te zamen 5.090 inw. bevattende, die van den landbouw en de schipperij leven. Het schoone, welvarende en volkrijke dorp Dalfsen ligt 2{ uur O. van Zwolle, aan den regteroever der Vecht, waarover hier in 1836 eene brug gelegd is, en bevat in de kom meer dan 1.300 inw. Hot bezit eene der grootste en fraaiste Herv. dorpskerken van deze provincie, prijkende met een orgel en de schoone marmeren graftombe der oude graven van Rechteren; zij had voorheen eenen zworen en sterk gebouwden toren, die gedeeltelijk is afgebrand; maar het overblijfsel toont nog eene keurige bouworde, en draagt alle kenmerken van boogen ouderdom. Ten Z. O. van het dorp staat het adellijk Huis-te-Rechteren, oudtijds een zeer sterk kasteel, welks eigenaars de rol van roofridders speelden en aan dc Zwollenaars groot nadeel toebragten, waarom dezen het in 1483 innamen. Ook in den spaan-