vrij groot en heeft eenen vierkanten, spitsen toren met uurwerk en 2 klokken; men vindt er ook nog eene Beurs en een Gasthuis.— Ten Z. ligt Oosterland, vereenigd met Sir-Jansland, welke dorpen te zamen ongeveer 1.200 inw. bevatten. Oosterland ligt op het hoogste gedeelte van het eiland en is een fraai, vermakelijk dorp, met een marktveld in het midden, waarop 3 digt bebouwde straten uitloopen; men vindt er zelfs vrij aanzienlijke huizen, eene kerk, die alleen uit het koor der oude vroegere kerk bestaat en waarin men een fraai beschilderd glas en een paar schoone begraafplaatsen ziet, en eenen toren, die een weinig van de kerk verwijderd is. Het dorp is door vele bosschen omringd, die des winters aan vele inwoners een bestaan verschaffen; er is ook eene brouwerij en eene meestoot — Z. W. ligt 1| uur van Zierikzee het dorp Ouwerkerk, met 8Ö0 inw., eene meestoof en eene kerk, die mede slechts het koor eener vroegere kerk schijnt geweest te zijn, en welke geen orgel, maar eenen zwaren toren heeft, die tot baken dient voor de schippers op de Oosterschelde, waaraan deze gemeente in het Z. grenst. — Nieuwerkerk, wederom ten N., 1| uur van Zierikzee, is een der grootste en schoonste dorpen van het eiland, met omtrent1.OOOinw., en eene kerk, die insgelijks eenige roeden van den toren verwijderd is, waaruit blijken kan, dat zij oudtijds veel grooter was. Het kleine dorp 's Heer-Jansland of Sir-Jansland, ook wel Nieuw-Dreischor geheeten, ligt in het N. W. gedeelte van het eiland. Nog vindt men er de gehuchten Kapelle en Vianen, elk met eene meestoof. Het eiland Schouwen is het noordelijkste eiland der provincie. Het wordt ten N. door het Brouwershavensche Gat en de Grevelingen, ten W. door de Noordzee en ten Z. door de Oosterschelde bespoeld, die hier een goed uur breed is. Het eiland heeft aan deze zijde zeer veel land verloren door de groote overstroomingen, waaraan het altijd blootgesteld geweest is. In het W. wordt het gedeeltelijk door de duinen tegen de zee gedekt, maar ook dezen zijn door het afnemen der stranden zeer ingekort, en moeten door helmbeplantingen tegen het zoo nadeelige verstuiven beschermd worden. Aan dezen kant is de grond vrij hoog en met zwaar houtgewas bedekt, waardoor deze streek een buitengemeen bevallig uitzigt heeft; maar het overige van het eiland is laag, bijzonder in het midden, in de zoogenoemde Moer, waar het ook het smalste is. De grond is evenwel uitstekend vruchtbaar en brengt allerlei granen, zeer veel meekrap, vlas en oliezaad voort; er

kant gebouwd, dat met boomen beplant en van eene pomp en wtterput in het midden voorzien is, en heeft eene fraaije kerk, die de zuidzijde van het plein afsluit. Z\j werd reeds in de 13de eeuw gebouwd, doch thans wordt alleen het koor tot de dienst gebezigd; zij heeft een orgel, eenen hoogen toren en eenen fraai gebeeldhouwden predikstoel; de allerschoonst gebeeldhouwde bank voor den ambachtsheer werd in 1795 vernield. Ook is er eene zeer schoone pastorie, en een buitengoed, het Hof ter Nisse genaamd. — 's Gravenpolder ligt wederom een weinig meer O., 1 uur Z. W. van Goes; het telt ruim 540 zielen, is in een schoon oord gelegen, heeft veel doortogt en vertier en eene goede herv. kerk met eenen kleinen vierkanten toren. In de nabijheid van deze plaats lag waarschijnlijk het oude Fortrappa of Voirtrappe, dat in den giftbrief aan Dirk I vermeld wordt. — Aan het N. van deze gemeente grenst die van Kloetinge, waarvan het dorp slechts 20 min. Z. O. van Goes aan den straatweg van die stad op Tholen en Bergen op Zoom ligt. Dit dorp is eene fraaije, wel bebouwde en aangename plaats, mel een ruim langwerpig marktplein, aan welks noordeinde eene groote vierkante gemetselde waterkom of wed gevonden wordt, en dat met gebouwen en boomen omzet is; het telt omtrent 900 inw„ waarvan ruim de helft in de kom woont, en die van landbouw en veeteelt leven. De Herv. Kerk, aan de zuidzijde van het dorpsplein, bestond reeds lang vóór de hervorming, is fraai en zeer wel ingerigt, en bezit een uitstekend in 1787 geplaatst orgel, eenige oude beelden van heiligen, en eenen hoogen, vierkanten toren, waarop eene fraaije pyramidale spits geplaatst is. Men vindt er het schoone heerenhuis Weltevreden; maar het voormalige kasteel het Huis-te-Kloetinge is thans geslecht. — Gaan wy van Kloetinge den bovengemelden straatweg langs, dan voert deze ons in het omtrent 1 uur verder O. gelegene dorp Kapelle, 1 \ uur van Goes. Dit dorp, de hoofdplaats uitmakende van de gemeente Kapelle-Biezelingen-en-Eversdijk, ligt fraai, heeft veel doortogt en is door zwaar geboomte omringd; het is vrij oud, droeg oudtijds den naam van Kapel op Dijkwel, en bloeide in de veertiende eeuw door lakenweveryen, die tot vele twisten met Goes aanleiding gaven; later is deze tak van bestaan geheel verloopen. De kerk te Kapelle, de moeder van de omliggende godsdienstige inrigtingen, en misschien de oudste van Zeeland, was vóór de hervorming aan de H. Maagd gewijd, en is nog een stevig, oud, ruim gebouw, dat op 2 rijen pilaren rust, en vóór den hoofdingang het jaar 1427 draagt. De toren is de hoogste