1555 bedijkt is. Het heeft 4 of 5 straten, en in het midden eene groote, met boomen beplante markt, waarop een oud Stadhuis met eenen sierlijken voorgevel staat; de Herv. Kerk is ruim en net, van een orgel en eenen ronden toren met uurwerk en klokkenspel voorzien. In het koor, hetwelk door eenen houten wand van de kerk zelve is afgescheiden, ziet men het marmeren praalgraf van den Drost C.Liens (-j- 1636), benevens eene tombe van Frank van Borselen (f 1470), maar beiden zijn vreeselijk geschonden en verwaarloosd. Het dorp heeft zijnen oorsprong waarschijnlijk te danken aan een fraai slot of kasteel, het Hof van St. Maartensdijk genaamd, dat in lateren tijd aan de prinsen van Oranje behoorde, maar nu geheel verdwenen is. — Nog verder W., op den uitersten uithoek van het eiland, ligt hut dorp Stavenisse, met eene zeer goede, een kwartier uurs lange haven in het Keeten, eene scheepstimmerwerf, en ruim 1.200 inw., die van den landbouw bestaan. Het is een fraai dorp, bestaande uit eene regte en breede straat, met boomen beplant, terwijl de andere huizen om de kerk, aan het einde dier straat, gebouwd zijn; deze niet groote Herv. Kerk heeft eenen vierkanten toren, met een koepeldak gedekt en een orgel. Zij bevat het zeer fraaije wit marmeren praalgraf van Jonkheer H. van Tuijll van Serooskerke (f 1669), waarop zijne wit marmeren beeldtenis, met het hoofd op een fraai kussen rustende, ligt uitgestrekt. Hij was de stichter van het oude Slot van Stavenisse, dat sedert afgebroken en nog slechts aan eenen overgebleven muur kenbaar is. — Ten N. O. van Stavenisse en ten N. van St. Maartensdijk vinden wij de gemeente St. Annaland, die ruim 1.600 inw. heeft, waarvan wel een derde gedeelte gedurende den winter in de meestoven van Zeeland, Z. Holland en N. Brabant gaat arbeiden; het dorp zelf bevat mede eene meestoof, is zeer fraai, en van eene goede haven voorzien; oudtijds stond er een aanzienlijk klooster. De Herv. Kerk is slechts een overblijfsel van een vroeger kruisgebouw. — Van hier is een veer naar het eiland St. Philipfland, het N. oostelijkste van Zeeland, dat door schorren en slikken omringd, en herhaalde malen door stormvloeden overstroomd is. Het bevat een dorp van denzelfden naam met 660 inw., vele goede huizen en eene in 1661 gebouwde kerk, zonder orgel, maar met een klein klokkentorentje.— De gemeente St. Annaland wordt ten O. door de gem. Poortvliet-enNieuw-Strijen begrensd, waarin het dorp Poortvliet aan den straatweg van Gorishoek op Tholen, 1J uur van deze stad ligt. Het is een groot, goed gebouwd dorp met 700 inw. in de kom, tellende de ge52*