• Kaart
  • Beschrijving
Uit: Het Koningrijk der Nederlanden, voorgesteld in eene reeks beschrijvingen  door J. L. Terwen, 1858 pagina 328 pagina 338 pagina 443
des donderdags, even als de gewone weekmarkt des vrijdags, zeer druk bczocht. Dordrecht is zijnen grooten vroegeren bloei aan zijne gunstige ligging voor den koophandel verschuldigd, en in der daad schijnt geene stad in Nederland haar in dit opzigt te overtreffen. Door de drie armen der Maas, de Merwe, de Noord cn de Dordsche Kil, die thans door talrijke stoombooten van en naar Rotterdam enz. worden bevaren, heeft zij niet alleen gemeenschap met het geheele binnenland, Duitschland en Frankrijk, maar ook met Belgie, en door de breede ten westen liggende monden der Maas met Engeland en de landen om de Oostzee, waarop zij sterken handel drijft. Thans bestaat gegronde hoop, dat zij spoedig ook door eenen ijzeren spoorweg regtstreeks met Rotterdam en Belgie zal verbonden worden, hetwelk niet anders dan tot groot voordeel van de stad kan verstrekken. Eenmaal was Dordrecht de grootste koopstad van Nederland; later werd zij door Amsterdam overvleugeld, en door vele oorzaken is nog later haar voornaamste handel naar het sterk opkomende Rotterdam verlegd, waartoe de ongunstige staat der riviermondingen en het graven van het Voornsche kanaal grootelijks hebben medegewerkt. Vóór dat dit kanaal bestond, moesten alle zware schepen, die uit zee naar Rotterdam wilden, den grooten omweg langs Dordrecht nemen, waardoor veel vertier in de stad gebragt werd, maar ook dit heeft naderhand grootendeels opgehouden. Thans drijft zij nog aanmerkelijken handel ter zee op de Oostzeelanden en Engeland, op welk laatste zij eene geregelde stoomvaart heeft, terwijl ook ettelijke groote schepen haar met Oostindie en Amerika, Frankrijk, enz. in regelregte verbinding brengen. Langs de Dordsche Kil worden de koopwaren uit Zeeland en Belgie gemakkelijk af- en aangevoerd; langs den Rijn en de Maas ontvangen de Dortenaars vele rijn- en moezelwijnen, trassteen, steenkolen, molensteenen, steenkalk, bovenal veel hout, hetwelk van den BovenRijn met verbazend groote vlotten wordt aangevoerd, die dikwijls naar drijvende eilanden gelijken, somtijds meer dan 300 el lang en 13 el breed zijn, en aan het N. O. einde der stad in de Merwede of den zoogenoemden Biesbosch worden gesloopt en door geheel Holland worden vervoerd. De houthandel is hier dan ook zeer uitgebreid, en van daar de talrijke zaagmolens, waarvan er in de gemeente zelve 16, en in het aangrenzende Dubbeldam 14 worden gevonden, en de 8 scheepstimmerwerven langs den buitenkant der stadsgracht, waar het hout tot den scheepsbouw verwerkt wordt, zoo dat het scheeps-
IJsselmonde
en 1850 geheel nieuw gebouwde Nederduitsche-Hervormde-DiaconieBewaarschool, aan de Stadsvest, het eerst genoemd mag worden, enz., enz. De Schouwburgzaal in de Wijnstraat dient ook tot het geven van concerten, bals, tot het houden van voorlezingen in de bijeenkomsten van verschillende genootschappen, enz. Ook aan andere plaatsen van vermaak ontbreekt het niet; daartoe behooren verscheidene sierlijke societeiten, waaronder vooral uitmunt het zeer schoone societeitsgebouw de Harmonie, voor weinige jaren geheel nieuw opgerigt, en staande aan de rivier, over welke het een buitengemeen schoon uitzigt heeft. Ook de Societeit de Vrijheid in het Steeg-over-Sloot is een goed gebouw. In de onmiddellijke nabijheid der stad zijn verscheidene tuinen, waar men zich vermaken kan; daaronder behoort gedeeltelijk Het Hof van Holland, buiten de St. Jorispoort, in het Kromhout, in welks ruime zalen vergaderingen van genootschappen, concerten enz. gehouden worden. — De zeer sierlijke Begraafplaats ligt ver buiten de stad op den weg naar Dubbeldam; men vindt daarop een eenvoudig schoon monument voor den beroemden graveur J. C. Bendorp. De laatstgenoemde gemeente, die onmiddellijk aan de stad grenst, bevat onderscheidene polders, met het dorp Dubbeldam, de buitenplaatsen Dubbelstein, Dordwijk, Weizigt, enz., en heeft bijna 3.000 inw., die hun bestaan in den landbouw, de melkerij, de veeteelt, de vlasserij, de visscherij enz. vinden; er zijn echter ook 14 houtzaag- en 12 oliemolens, 1 ijzer- en metaalgieterij, 1 garenspinnerij, 1 groote steenbakkerij, 2 touwslagerijen, 1 vlasbereidingsfabriek, 1 trasmolen en fabr., 2 korenmolens, enz. Het dorp ligt | uurs van de stad en heeft slechts eene kleine kom, met eene nette en vrij ruime Herv. Kerk, in 1630 gesticht, van toren en klok voorzien, en door een ruim, beplant kerkhof omringd; zij bevat eenen fraaijen eikenhouten predikstoel. — Het westelijk gedeelte van het Dordsche eiland wordt en 9 oliemolens aantreft; het ligt langs een gedeelte der Kil, en alle schepen, die dit vaarwater bevoeren, moesten tot in het laatst der vorige eeuw aan de heeren der heerlijkheid eenen kleinen tol betalen. Daaraan grenst ten Z. de heerlijkheid Wieldrecht, met het gelijk genoemde gehucht aan het 's Gravendeelsche veer, en het gehucht Willemsdorp, aan de Z. W. punt van het eiland; het is op eene buitengors aan het Hollandsdiep gelegen, en door den fraaijen
IJsselmonde
de gemeenschap met Dordrecht en Rotterdam wordt door eene stoomboot onderhouden. De stad heeft voorts 2 poorten, de Koepoort en de Waterpoort, welke laatste op de Donge uitloopt, waarover in 1844 eene vaste houten brug met ophaalbrug gelegd is. Het voornaamste gebouw is de Herv. Kerk, aan de oostzijde der fraaije en ruime Markt; het is een groot kruisgebouw, kort na het jaar 1420 gesticht, en van eenen zwaren stompen Ioren met onderscheidene klokken voorzien; maar het orgel werd bij het bombardement van 1795 zoo beschadigd, dat het geheel onbruikbaar werd. In 1816 werd dit deerlijk vervallen gebouw door eenen muur in tweeën gescheiden, waarvan het westelijke deel tot eene nette kerk ingerigt werd. In de andere helft is sedert 1846 een marmeren praalgraf voorden luitenant-admiraal Zoutman (-J-1793), bestaande uit eene antieke tombe, die op het voetstuk eenen lauwerkrans vertoont. Ook de dichteres de Lannoy is in deze kerk begraven. bouwd, zal weldra door een fraai tempelgebouw vervangen zijn. — Het Stadhuis, op de Markt, is niet groot en tusschen andere huizen in gebouwd, maar de voorgevel heeft een fraai balcon en eene pui, welke met het beeld der geregtigheid prijkt. — Voorts heeft men de Kazerne, het Arsenaal, merkwaardig door het fraaije beeldhouwwerk aan de voor- en achterdeuren, de fraaije Hoofdwacht, allen op de Markt, het Groot-Hospitaal, een bomvrij Kruidmagazijn, dat 100.000 pond kruid kan bevatten, de Garnizoensbakkerij, het Weeshuis, op de Markt, waarachter eene nieuwe Stadsschool, en dat een hoog spits torentje met uurwijzer en slagwerk heeft; het zeer fraaije Oud e-Mannen -enVrouwenhuis, aan den Wal, enz. Wanneer wij den straatweg van Breda op Utrecht, en die over Geertruidenberg loopt, noordwaarts volgen, komen wij digt bij laatstgenoemde stad aan de Oude Maas of het Oude Maasje, die, bij Hedikhuizen in het land van Heusden uit de Maas vloeijende en zich bij Geertruidenberg in den Biesbosch ontlastende, nog den vroegeren loop der rivier de Maas aanwijst. De landstreek bij en ten N. van dit riviertje was oudtijds bekend onder den naam van het Land van Altena (Holthena, misschien van holt, hout) en het Land van Heusden, en is zeer vruchtbaar, zoo dat de grond er allerlei soorten van koren en vruchten, vlas, hennip, enz. voortbrengt. Oudtijds behoorde het Land van Altena tot het graafschap Teisterband, later kwam onder Willem III, in 1332, de oppermagt der heerlijkheid aan het graafschap Holland,
IJsselmonde

Provincie Zuid-Holland. Gemeente Dubbeldam.

 
wapen van Dubbeldam 6098 Bunders
3425 Inwoners

1867

Bekijk op atlas1868.nl
Bekijk op atlasenkaart.nl
Gemeentegeschiedenis
  • Spoorweg
  • Straat- en Kunstweg
  • Gewone weg
  • Dijk en kade
  • Voetpad
  • Kerk
  • Molen
Vierde uur gaans
0
 
¼
Nederl. Ellen
0
 
500