bestaande. Het plaatsje is ruim bebouwd, heeft eene langwerpig vierkante gedaante, en had vroeger 6 poorten, al. 4 waterpoorten en 2 landpoorten, en een sterk kasteel, dat zeer oud en herhaalde malen door de Friezen en Noormannen verwoest, doch in 1200 door Jan van Arkel herbouwd was. Dit kasteel is in de vorige eeuw afgebroken en vervangen door het tegenwoordige Huis-te-Heukelum, dat door eene breede gracht en. eene plantaadje omringd is en op zijn dak eenen achtkanten koepel heeft. De Herv. kerk is groot en ruim en bezit een fraai orgel; in 1829 werd de oude toren dezer kerk afgebroken, nadat hij in 1772, toen een derde gedeelte der kleine stad in de asch werd gelegd, van binnen geheel was uitgebrand. Nopens den oorsprong der plaats wordt verhaald, dat reeds in 694 hier eene kerk werd gebouwd door Jan van Arkel, ter plaatse waar de Romeinen vroeger eenen heidenschen tempel hadden gesticht, en dat zij 3 jaren later door Sigebert, eenen der medehelpers van Willebrord, aan Maria werd gewijd. Deze kerk werd naderhand door de Noormannen of Friezen vernield, doch de plaats bleef aan het huis van Arkel behooren, tot dat de geheele heerlijkheid, die meer dan 70 achterleenen had, omstreeks 1.300 aan Holland kwam, en de heeren van Heukelum, uit het huis van Arkel, leenmannen van dit graafschap werden. Naderhand is van het stadje niet veel te zeggen, dan dat het menigmaal aan overstrooming heeft blootgestaan, hetwelk vooral in 1809 en 1820 het geval is geweest. Wederom aan de overzijde der Linge aan den dijk ligt het dorp Oosterwijk, eene oude heerlijkheid van het huis van Arkel, | uur W. van Leerdam. Het is met het { uurs W. gelegene dorp Kedichem tot ééne gemeente verbonden, die 740 inw. bevat. Beide dorpen zouden omstreeks het jaar 1000 door Foppo van Arkel gesticht zijn; beiden hebben eene kerk met een spits torentje, doch zonder orgel; in het eerste vindt men het oud-adellijk Huis van Oosterwijk. Het dorpje Spijk, ten Z. der Linge, dat ruim 400 inw. bevat, en eene steenbakkerij bezit, had vroeger een in 1077 door Jan II van Arkel gesticht slot, dat reeds lang verdwenen is. Westwaarts van Kedichem, daar waar de Linge zich plotseling zuidwaarts wendt, ligt de Arkelsche Dam, eene buurt aan den straatweg van Utrecht op Gorinchem; hier vindt men de belangrijke, in 1819 eerst aangelegde Zederiksluis, 8.16 el breed, met den in 1825 gebouwden stoom-watermolen, die 3 stoommachines met 3 raderen, te zamen van 90 paardenkracht heeft; beiden dienen ter ontlasting van het omliggende