• Kaart
  • Beschrijving
Uit: Het Koningrijk der Nederlanden, voorgesteld in eene reeks beschrijvingen  door J. L. Terwen, 1858 pagina 661 pagina 664 pagina 806
scheepstimmerwerven, 3 blokmakerijen, 4 touwslagerijen, 2 bierbrouwerijen, 3 azijnmaker'ijen, 1 disteleerderij, 1 zeepziederij, 2 hoedenmakcrijen, 7 borstelmakerijen, 5 chemische stokerijen, 1 huidenzouterij, 4 kaarsenmakerijen, 6 klokkenmakerijen, 1 gasfabriek, 1 weverij, 3 sigarenfabr. 6 stofl'enverwerijen, 2 zeilmakerijen, 2 zevenmakerijen, Meppel heeft geene belangrijke gebouwen, waaraan grootsche herinneringen verbonden zijn; de eenigen, die vermeld verdienen te worden, zijn: de Herv. Kerk, aan de Groote of Hoofdstraat, gesticht in 1422 en op het einde der 18de eeuw aanmerkelijk vergroot en verfraaid; zij is een ruim gebouw, met eenen schoonen gevel, een goed orgel en eenen fraaijen predikstoel; de Kerk der chr. afgescheidenen, in de Stoeldraaijersstraat, in 1844 gebouwd; de kleine maar nette Synagoge, in 1799 gesticht, en het nette kerkgebouw der Gereformeerden onder 't Kruis, in 1860 gebouwd. Er is voorts een DiaconieArmenhuis, waarin mannen, vrouwen en kinderen worden opgenomen, en waarin ook eene armenschool gevestigd is: een Gymnasium, eene Bouw-, Teeken- en Rekenschool, een Natuur- en Scheikundig Genootschap, een Dep. der Maatsch. Tot Nut v. 't Algemeen, enz. De in den omtrek der stad gelegen voortreffelijke weilanden leveren, vooral des zomers, een aangenaam gezigt op. Te Meppel vereenigen zich met het Meppelerdiep 2 kanalen, die voor de provincie Drenthe uiterst belangrijk zijn, en door hunnen aanleg den eersten stoot voor hare ontwikkeling hebben gegeven. Langen tijd was dit geheele landschap voor het grootste gedeelte niets dan eene woeste heide, door moerassige streken afgewisseld en hier en daar, waar de grond gunstiger was, met kleine dorpen bezet. Men kende den rijkdom niet, die zij in haren schoot bevatte, en zoo dit ook het geval was, ontbrak het nog aan wegen van gemeenschap, om dezen rijkdom tot nut der provincie aan te wenden. Toen werd in het jaar 1623 door den toenmaligen eigenaar van het huis Echten het eerste kanaal, de Hoogeveensche Vaart of Echtens-Nieuwe-Grift, ter afvoering van de turf uit de hooge veenen gegraven, waaraan het bloeijende vlek Hoogeveen, 4 uren O. van Meppel, zijnen oorsprong verschuldigd is. Dit kanaal, dat maandelijks door meer dan 1.000 schepen bevaren wordt (in 1859—60 door 13.151 schepen, waarvan 11.981 gemeten op 322.771 ton) en in de gemeente Hoogeveen eene menigte zijvaarten en vertakkingen heeft,
Van de Dieverbrug loopt een kunstweg oostw. naar het schoone dorp Dwingelo, 4 uren N. N. O. van Meppel en 3 uren N. W. van Hoogeveen, aan de Havelter-Aa. Het telt met 4 gehuchten 1.500 van den landbouw levende inw., waarvan omstreeks 800 in de kom gevestigd zijn, die door een groot grasplein, de Brink genaamd, om hetwelk de huizen staan, gevormd wordt. Het heeft 2 beroemde jaarmarkten, eene Herv. Kerk, met oen orgel en eenen zonderlingen peervormigen koepeltoren, eene kleine Kerk voor de chr. afgescheidenen, en eene zeer kleine Israël, bijkerk; in de nabijheid ligt het landgoed Oldengaarde, met een zeer ruim kasteel, fraaije wandelingen en voortreffelijke landerijen. Bij de vernietiging van het Edict van Nantes zetten zich in dit dorp vele fransche protestanten neder, wier woningen nog heden den naam van Fransche huizen dragen. — Oostwaarts van Dwingelo en Smilde ligt de gem. Beilen, met 14 gehuchten en 2.800 inw., die meest van landbouw bestaan en eenige fabrieken hebben. Het dorp Beilen is groot en welvarend, telt 800 inw. en heeft eene overoude Herv. Kerk, zonder orgel, maar met eenen fraaijen hoogen toren, alsmede eene Kerk voor de chr. afgescheidenen; het is herhaalde malen door brand geteisterd en in 1820 werd het bijna geheel in asch gelegd. Ter bevordering van den koophandel is dit dorp in 1791 door het kanaal de Beiier-vaart met de drenthsche Hoofdvaart vereenigd. — Wederom één uur O. vinden wij Westerbork, gelegen op het verhevenste punt van Drenthe (14| el boven het waterpas der Zuiderzee), 3 uren Z. ten O. van Assen en ruim zoo ver N. O. van Hoogeveen. De gem. is zeer oud en bevat in het dorp en 8 gehuchten ruim 1.400 inw. (waarvan 400 in het dorp), die meest van landbouw en het afgraven der hooge veenen leven. Er is eene in 1778 vernieuwde Herv. Kerk, zonder orgel, doch met eenen spitsen toren, waarin 3 klokken, en eene Kerk voor de chr. afgescheidenen, in 1843 gesticht. Het noord, gedeelte der beide laatstgenoemde gemeenten wordt door het Oranje-kanaal doorsneden. — Van Beilen ons weder Z. W. wendende, komen wij te Buinen, 3 uren N. O. van Meppel, aan de Ruiner- of Wold-Aa en den kunstweg, die van Dwingelo naar Hoogeveen leidt. Vroeger was Ruinen eene onafhankelijke heerlijkheid, die in 1768 door aankoop (voor 100.000 gl.) aan de staten van Drenthe kwam, doch welker voorregten in 1795 geheel zijn vervallen. Thans bevat de gem. met 4 gehuchten (waaronder Echten, met een oud en beroemd kasteel) en nog eenige kleinere plaatsjes, bijna 2.300 inw.
door de Friezen gesloopt. In 1521 leide de bisschop van Utrecht het dorp geheel in kolen. — Het dorp Echten, aan het Tjeukemeer en op de grenzen van Schoterland, telt ongeveer 800 inw., die meest van de veenderij bestaan; er staat eene Herv. Kerk met spitsen toren. Ten Z. van beide laatstgenoemde dorpen ligt eene groote uitgestrektheid laag land, het Ooshingerland en Echterveld genoemd, waarop in oude tijden verscheidene bloedige veldslagen geleverd zijn. Sedert het begin dezer eeuw is men begonnen dit veld te verveenen en thans is men daarmede reeds zeer ver gevorderd. Het fraaije en groote vlek de Lemmur, oudtijds Limma of henna, ligt aan de Zuiderzee, en heeft na Harlingen eene der beste en voornaamste havens van Friesland, waarom het dorp reeds in den ouden tijd door buitenlandsche scheepvaart bloeide. Deze gunstige ligging was echter ook oorzaak, dat het menigmaal een twistappel tusschen de oorlogvoerende partijen en aan al de rampen des oorlogs blootgesteld was. Zoo bouwde Jan van Beveren hier in 1421 een kasteel, dat in het volgende jaar door de Friezen bij verrassing ingenomen werd. bij welke gelegenheid de slotvoogd Floris van Alkemade met velen zijner soldaten het leven verloor. In 1516 werd het dorp met uitzondering van de kerk afgebrand. Vijf jaren daarna bouwde de geldersche stadhouder er een sterk blokhuis, hetwelk de Bourgondiers in 1523 veroverden en slechtten. In 1581 viel de plaats in handen der Staatschen. Terwijl in 1799 de Engelschen de landing in Noordholland deden, maakten hunne schepen zich ook van de Lemmer meesier, zonder dat zij van daar bij eenen eersten krachtigen aanval verdreven konden worden; doch na de nederlaag bij Castricum verlieten zij uit eigene beweging de plaats, evenwel niet dan na eenige huizen geplunderd te hebben. — Het vlek heeft zijnen hedendaagschen bloei voornamelijk te danken aan de gemakkelijke gemeenschap, die het met de geheele provincie en met Amsterdam heeft Dagelijks vertrekken beurtschepen naar vele plaatsen in Friesland en over de Zuiderzee naar de steden langs de kust, vooral naar de hoofdstad, tusschen welke en de Lemmer tevens een geregeld stoombootveer bestaat. Het vlek bevat thans 2.800 inw., meestal van handel, de schipperij en den fabriekarbeid levende. Men vindt er onder anderen 2 scheepstimmerwerven, 1 lijnbaan. 2 taanderijen, 3 mastenmakerijen, 2 pottenbakkerijen, 1 leerlooijerij, 3 bokkingrookerijen, 1 houtzaag- en 1 korenmolen, enz. De westzijde van de Lemmer is gebouwd langs het water de Zijlroede, dat in eene ruime buitenhaven aan weêrskan-

Provincie Drenthe. Gemeente Ruinen.

 
wapen van Ruinen 11588 Bunders
2821 Inwoners

1867

Bekijk op atlas1868.nl
Bekijk op atlasenkaart.nl
Gemeentegeschiedenis
  • Spoorweg
  • Straat- en Kunstweg
  • Gewone weg
  • Dijk en kade
  • Voetpad
  • Kerk
  • Molen
Vierde uur gaans
0
 
¼
Nederl. Ellen
0
 
500