in deze N. oostelijke streek van Drenthe tot de teekenachtigsten in Nederland. Gieten zelf bevat ongeveer 500 inw., en heeft eene kleine Herv. Kerk met eenen netten toren, eenige linnenweverijen en wagenmakerijen; ook te Gieterveen (1 uur ten O. met 800 inw.) is eene Herv. Kerk met een houten torentje. Van Gieten loopen kunstwegen N. naar Groningen, O. naar Stads-Kanaal, W. naar Assen en Z. naar Koevorden, welken laatste wij tot hiertoe gevolgd zijn. Op den weg naar Assen ontmoeten wij, 1 uur O. van de stad, het vrij groote, aanzienlijke en zeer oude dorp Rolde, op het hoogste gedeelte der provincie, en met 8 gehuchten eene gemeente vormende van 1.500 van den landbouw levende inwoners. De omtrek van dit dorp is bijzonder rijk aan merkwaardige overblijfselen uit de vroegere eeuwen en wordt daarom dikwijls door oudheidkundigen met groote belangstelling bezocht. Even ten O., op den weg naar Gieten, liggen 2 der meest bezienswaardige hunnebedden en vele tumuli of oude grafheuvels. Voorts vindt men er den BcUlerkuil, eene door kleine heuvelen omringde laagte, waar in overoude tijden door 24 gezworene regters, Etten genaamd, in de opene lucht de teregtzittingen werden gehouden; alsmede het voorheen zeer groote en digte bosch Grollerholt, bij het gehucht Grollo. Dit bosch was vroeger de zetel der staten van het landschap Drenthe, welke hier onder den blooten hemel hunne landdagen hielden (het laatst in 1683), om over de algemeene belangen onderling te raadplegen. In het tegenwoordige bosch, dat na de velling van het oude op dezelfde plaats geplant is, zijn nog op eene opene plek de oude, in den grond uitgegraven zitplaatsen eenigermate zigtbaar. —. De weg van Gieten naar Groningen gaat langs Eext (met een hunnebed) over het welvarende en aangenaam gelegen dorp Anlo, waar men eene fraaije, van duifsteen opgetrokken Herv. Kerk aantreft, die met een uitmuntend orgel prijkt en eenen dikken maar spitsen toren heeft. De gem. bestaat uit het dorp en 7 gehuchten, telt ruim 2.300 van den landbouw levende inw., en bevat insgelijks onderscheidene merkwaardige oudheden, onder anderen te Eext eenen grafkelder, in den stijl der hunnebedden gebouwd, in de nabijheid van een groot en geregeld hunnebed, dat uit 7 zware deksteenen bestaat, op 32 andere rustende. — Ook in het welvarende laatstgenoemde dorp (450 inw.) is in 1841 eene Herv. Kerk gebouwd. — Van Anlo voert ons de weg naar het bloeijende en fraaije Zuidlaren, op de N. grenzen der provincie, 3 uren N. O. van Assen, 3 uren Z. O. van Groningen