evenwel op de burgerij wraak te nemen. De ontevredenheid duurde echter voort en liep eindelijk zoo hoog, dat de burgers zich in 1580 met geweld van het zeer versterkte blokhuis meester maakten en alles, wat aan de stadszijde nadeel kon doen, vernielden en afbraken, waarna de geheele geestelijkheid onder smadelijk muzijk en gejouw der soldaten ter stad werd uitgeleid, de hervormde leer ingevoerd, de Spanjaarden verdreven en, vroeger dan elders, volkomene vrijheid voor geheel Friesland verkregen werd. Sedert dit tijdstip is Leeuwarden van oorlogsrampen verschoond gebleven, en zijn dc lotgevallen der stad, lang de zetel der Nassausche vorsten als stadhouders van dit gewest, alleen nog merkwaardig door eenige onlusten, die van tijd tot tijd onder de burgers, wegens de aanranding van hunne staatkundige vrijheden, voorvielen, doch welke gelukkig aan den bloei van den binnenlandschen handel en het fabriekwezen der plaats geen noemenswaardig nadeel toebragten. De stad Leeuwarden, in het friesch lieuwert, ligt te midden van eenc zeer vruchtbare landstreek en is door welige weilanden omringd. Haar gebied strekt zich vrij verre in den omtrek uit en bevat verscheidene buurten, waaronder aanzienlijke voorsteden, die door de bestendig vermeerderende bevolking van jaar tot jaar in uitgebreidheid toenemen. Door uitmuntende vaarten, straat- en rijwegen is zij met al de andere friesche steden en plaatsen, zoo wel als met de omliggende provincien verbonden, en eerlang zal zij ook door eenen spoorweg met Harlingen, Groningen en Zwolle en dus ook met Duitschland en de overige deelen van ons vaderland in regtstreeksch verband gebragt worden, hetwelk aan den bloei der stad eene nog schoonere toekomst belooft. De voornaamsten dezer vaarten en wegen zijn: de Trekvaart op Franeker en Harlingen, in 1507, en die op Sncek en Bolsward, in 1508 gegraven; die op Uokkum of de Dokkumer-Ee, het Vliet, dat O. naar Tietjerksteradeel loopt, en de Tijnje, die, Z. loopende, zich als groot scheepsvaarwater naar Groningen en de Lemmer uitstrekt; voorts de straatwegen op Zwolle, Groningen, Harlingen, Sneek, Stiens, enz. Van welke zijde men langs deze wegen de stad naderen moge, levert zij altijd door de menigte molens en fabrieken in hare nabuurschap een zeer fraai gezigt op. De plaats zelve is door eene breede en diepe gracht met eenen fraayen schoon beplanten buitensingel omringd. De oude, vroeger met 6 bolwerken en 3 ravelijnen versterkte stadswal, van eene langwerpig vierkante, doch onregelmatige gedaante, is