kerk. — De rijweg van Heerenveen en de Joure op de Lemmer loopt over St. Nicolaasga, een van de grootste dorpen der gem., met 520 inw., waarvan ongeveer 200 in de kom; er is eene Herv. Kerk, zonder orgel, maar meteen koepeltorentje, en eene fraaije in 1837 nieuw gebouwde R. K. Kerk met een spits torentje, maar insgelijks zonder orgel. — Het kleine Doniaga, aan denzelfden weg, telt 120 inw., en heeft eene kleine Herv. Kerk. Wij zijn genaderd tot de laatste gemeente der provincie, met welker bezoek wij tevens onze wandeling door Nederland eindigen zullen. De gem. Lemsterland grenst ten N. aan Doniawarstal, ten W. aan Gaasterland, ten Z. aan de Zuiderzee en ten O. aan het tot Overijssel behoorende oude graafschap Kuinre, aan West-Stellingwerf, waarvan zij door de Tjonger of Kuinder gescheiden is, en aan Schoterland. Zij heeft van O. naar W. eene lengte van 2| uur, van N. tot Z. eene breedte van i% uur gaans en bevat, behalve het vlek de Lemmer, nog 4 dorpen met eene bevolking van 5.000 zielen, die meest hun, bestaan in de veeteelt en de veenderij vinden, alzoo de laag gelegen landerijen alleen voor wei- en hooiland en tot verveening geschikt zijn. Van rijwegen is deze gem. schaars voorzien: des te rijker is zij in wateren en vaarten, daar zij onder anderen het Kleine Slootermeer, de Kleine Brekken, de Wielen, de Groote Brekken en een gedeelte van het Tjeukemeer. bevat, hetwelk door den Rijn met de Zuiderzee gemeenschap heeft. In vroegere tijden was deze landstreek het tooneel van menigvuldige oorlogen, omdat de graven van de Kuinre, de bisschoppen van Utrecht en de graven van Holland meestal van deze zijde hunne invallen in de provincie deden. In 1825 werd zij door den zwaren watervloed bijna geheel overstroomd. — Aan den straatweg van Sneek op de Lemmer ontmoeten wij eerst Follega, met 230 inw., zonder kerk. Er is veel doorvaart uit het Tjeukemeer naar Slooten.langs de Follegasloot, waarover hier eene groote valbrug ligt. Vervolgens komt men te Eesterga, \ uur ten N. van de Lemmer, met fraaije boerenwoningen en ongeveer 130 inw. O. van daar, aan de overzijde van den Rijn en digt bij het Tjeukemeer, ligt het dorp Oosterzee, het grootste der gem., met nagenoeg 930 inw., die meest van den landbouw bestaan. De meeste huizen staan langs den puinweg, die van de Lemmer ten Z. van het meer naar Heerenveen loopt, waar ook de in 1860 geheel vernieuwde Herv. Kerk ligt. In 1196 bouwde Willem, zoon van graaf Floris III, hier eene sterkte, om Hendrik de Kraan, graaf van de Kuinder, dien hij 2 jaren later versloeg, in bedwang te houden; naderhand is deze sterkte