van de oude kerk en van tufsteen gemaakt is; zij heeft eenen vierkanten, niet hoogen toren en nog een klein spits kloktorentje op het dak; voorts prijkt zij met een goed orgel, eene fraaije doopvont en eenen schoon bewerkten predikstoel. — De Hen. Kerk, vroeger de Sint Joris-Gasthuiskapel, is een half kruisgebouw, meteen klein houten kloktorentje, een klein orgel en eenige beschilderde glazen; in 1718 werd zij vergroot en verbeterd. — Voorts vindt men er nog een R. K. Oude-Mannen- en Vrouwenhuis en R. K. Weeshuis, een Armengesticht, een Gast- of Ziekenhuis, het schoone Groot-Arsenaal, met ruime zalen en bijgebouwen, het Klein-Arsenaal, 2 groote bomvrije Kruidmagazijnen, de Affuitloods, de Infirmerie, 4 verdedigbare Wachthuizen, Kazernen, de Manege en verdere militaire inrigtingen; — eene Stadsschool, eene Teekenschool, eene Muzijk-school, 2 aanzienlijke nieuw opgerigte schoolgebouwen, enz., enz. Nabij de stad ligt het landgoed Maagdenburg. Van Venlo begeven wij ons langs den grindweg noordwaarts over de dorpen Velden en Arcen (te zamen eene gemeente vormende met 1.550 inw. en 2 kerken), over Well, dat ruim 1.300 inw., een prachtig Kasteel en eene fraaije kerk heeft, over Bergen,\t Aff'erden en Heyen naar Gennep. De 4 laatstgenoemde dorpen behooren tot de welvarende en uitgestrekte gemeente Rergen, die omstreeks 3.800 inw. telt, welke meestal van den landbouw, de veenderij en de fabrieken leven. Zij bevat, behalve het genoemde Kasteel-te-Well, dat met de bijbehoorende gronden 400 bunders oppervlakte heeft, en het Kasteel-te-Heyen, ook het aloude riddergoed Bleyenbeek, het kasteel van Maarten Schenk, | uur N. O. van Afferden, en in onze vaderlandsche geschiedenis door verscheidene belegeringen vermaard; het beslaat 137 bunders oppervlakte; nog thans heet een door de moerassen geleide dam de Schenkendijk. — De plattelandstad Gennep ligt in het noordelijkste gedeelte der provincie, 8{ uur N. van Venlo en Z\ Z. O. van Nijmegen, aan de rivier de Niers, die zich \ uurs lager, bij het gehucht Genneperhuis, in de Maas stort, en waarover hier eene zeer groote houten brug ligt, benevens een prachtige steenen doorlaat. Het stadje werd gebouwd door eene doorluchtige familie van dien naam, en was oudtijds eene heerlijkheid, in het begin der 51de eeuw aan het geslacht van Brederodebehoorende. Er bestaat nog één der zware torens van het voormalig Slot Loewenstein of Loevenstein, gebouwd binnen Gennep door Jan, Heer van Hinsberg en Loon, en zijne echtgenoot Margaretha van Brederode, omstreeks het jaar 1408.

de Maas, 1{ uur Z. O. van Bommel. Dit dorp, dat reeds in de 10de eeuw bekend en vroeger door vele adellijke sloten omringd was, heeft in zijne 3 buurtschappen eene bevolking van 2.800 inw., wier hoofdbestaan de landbouw is; het bevat eene Herv. en eene R. K. Kerk, beiden met eenen toren, en de laatste met een orgel. Niet minder oud is Hedel, 1| uur Z. van de stad, aan de Maas. Dit dorp, waarvan reeds in 81 4 gewag gemaakt wordt, heeft bijna 1.400 inw., eene Herv. en eene R. K. Kerk, welke laatste een gedeelte uitmaakt van het voormalige Slot-te-Hedel, dat in de geldersche oorlogen een bijzonder sterk kasteel was, en dikwijls zware belegeringen heeft moeten doorstaan; het werd op het laatst der 18d' eeuw door de R. K. aangekocht en grootendeels afgebroken. Ook het dorp zelf stond door zijne ligging tegenover Crevecoeur menigmaal aan de kansen des oorlogs bloot, en nog blijven de jaren 1794 en 1813 bij de inwoners in treurige herinnering. — Verder westwaarts aan den Maasdijk liggen de dorpen Ammerzoden, met 900 inw, eene Herv. Kerk en een deftig kasteel met 4 ronde torens; het kleine, maar bevallige Well, met 800 inw., onder de gem. Ammerzoden behoorende; er is mede eene Herv. Kerk, en een klein Slot, door grachten omgeven en met 2 hangtorentjes; — Neder-Hemert, 1 uur van Heusden, met 640 inw. en eene Herv. Kerk; een gedeelte der gem. ligt ten Z. der Maas, en aldaar vindt men een fraai adellijk Huis, te midden van bevallige tuinen en bosschaadjen, aan de rivierzijde; het dorp was in meelfabr., beiden door stoom, 1 azijnmakerij en 1 bierbrouwerij. Het wordt in 814 als een deel der goederen van Teisterband vermeld, en behoorde als heerlijkheid van 1512 tot 1555 aan den beruchten Maarten van Rossum; er stond oudtijds een kasteel, dat onderscheidene malen is belegerd geweest en in 1507 ingenomen en afgebroken werd: ook het huis, dat Maarten van Rossum er naderhand liet bouwen, is in 1672 verwoest; thans staat te dezer plaatse de bovengemelde stoomfabriek; de kerk van het dorp is een lang vierkant gebouw, zonder orgel, doch met eenen klokkentoren en in 1836 vernieuwd. — Het laatste dorp aan den Maasdijk is Neer-Andel, dat met Op-Andel, aan de overzijde in het land van Heusden, ééne gem. uitmaakt; er is een fraai buitenverblijf, het Hof geheeten. N. O. van Poederoyen, aan de Waal, 2 uren W. van Zalt-Bommel, vinden wij het kleine dorp Zuilichem, met 670 inw., eenen steenoven