• Kaart
  • Beschrijving
Uit: Het Koningrijk der Nederlanden, voorgesteld in eene reeks beschrijvingen  door J. L. Terwen, 1858 pagina 551 pagina 581
altaren. Het voormalige Kasteel-te-Huissen, de vroegere residentie van hertogin Machteld van Gelder, is ibans ingerigt tot een Klooster van de dominicanerorde. — Van hier wandelen wij over Malburgen, met een pontveer over den Rijn, naar de hoofdstad van Gelderland, het thans zoo bloeijende en schoone Arnhem. Het N. W. gedeelte der provincie Gelderland, dat door den IJssel, de Zuiderzee, de provincie Utrecht en den Rijn wordt ingesloten, draagt den naam van Veluwe (z. bl. 520), eene landstreek, die over het geheel uit eene hooge, zand- en heuvelachtige vlakte bestaat en vooral in het midden op eene halve wildernis gelijkt. Overal ondertusschen, waar de grond door de talrijke ontspringende beken vochtig gemaakt wordt, ziet men verscheidene, soms zeer groote bosschen, aanzienlijke hofsteden, kleine buurten of groote, bloeijende dorpen, door wei-, rogge- en boekweitlanden omringd, en het Z. deel, dat onder den naam van Veluwenzoom zich langs den Rijn en IJssel van Wageningen tot aan Zutphen uitstrekt, is zoo vruchtbaar en uitstekend schoon en schilderachtig, dat men haar reeds in den ouden tijd den fluweelen zoom van het vale kleed der Veluwe noemde. De Veluwe heeft waarschijnlijk haren naam ontleend aan Vaele auwe (vaal, onvruchtbaar land), en wordt onder dezen naam het eerst in 793 vermeld. Zij behoorde toen tot Friesland, kwam later aan de graven van Gelder (wanneer weet-men niet), in 1196 aan Brabant en viel in 13H aan Gelderland terug, waarvan zij het vierde of laatste kwartier werd. Zij wordt gewoonlijk verdeeld in de Over-Veluwe, het N. deel en het minst bekoorlijke (met de gemeenten Doornspijk, Elburg, Ermelo, Harderwijk, Hattem, Heerde en Oldebroek), de MiddelVeluwe (het O. deel, met Apeldoorn, Epe en Voorst), de Neder-Veluwe (het VV. deel met Barneveld, Ede. Hoevelaken, Nijkerk, Scherpenzeel en Putten), en den Veluwenzoom. die de gem. Arnhem, Brummen, Doorwerth, Rheden, Roozendaal, Rencum en Wageningen omvat, en sedert de i 74r eeuw door de ontginning der heide allengskens is toegenomen. Het getal der bewoners bedraagt thans ruim 125.000, die voor een groot gedeelte van den landbouw en veeteelt leven; vooral worden er zeer veel schapen gevonden. Buitendien bestaan er op de Veluwe eene menigte fabrieken, waaronder een 116 tal papierfabrieken (in het jaar 1740 waren er 168 papiermolens), die met geringe uitzondering door het water der beken worden gedreven, en zulk een stevig en helder wit papier leveren, dat het door het beste engelsche en fransche papier naauwelijks geëvenaard kan
bet middeldeel, dat slechts met een houten gewelf voorzien is; zij heeft geen orgel, maar eenen toren, en bezit voorts eenen ouden merkwaardigen altaarsteen van rooden zandsteen. De oude kerk te Veessen is in 1842 vervangen door eene achtkante koepelkerk, met lantaarntorentje en slaguurwerk. De gem. Epe, een weinig meer Z., is nog aanzienlijker en volkrijker dan Heerde, daar zij met de dorpen Epe, Oene en Vaassen, en een 21 tal gehuchten niet alleen ruim 6.300 inw. telt, die meestal van den landbouw en de schapenweidery bestaan, maar ook 24 papier- en 2 kopermolens bezit. Het dorp Epe ligt 8 uren N. van Arnhem, aan het Griftkanaal, telt met zijne buurten 3.400 inw., waarvan 5.50 in de kom, en heeft eene vrij oude en groote Herv. Kerk, van een fraai orgel en eenen spitsen toren voorzien. — Oene, ten O., tusschen de Groote- en Noorderwetering, heeft in de kom nog geen 350 inw. en eene Herv. Kerk; Vaassen daarentegen, 1 { uurs Z. van Epe, telt 650, en met onderhoorige buurten ongeveer 1.500 inw., Dit dorp, dat door het menigvuldige hooge geboomte en de talrijke in den omtrek ontspringende beken onder de bekoorlijkste plaatsen der Veluwe verdient geteld te worden, bestaat uit eene vrij lange, ter wederzijde betimmerde straat, en heeft eene slechts voor weinige jaren nieuw gebouwde Herv., en eene in 1830 gestichte R K. Kerk. Even buiten het dorp vindt men eene fraaije begraafplaats, waarop een gegoten ijzeren gedenkteeken voor den predikant B. E. C. van Niel (f 1837), en J uur ten N. W. staat het oude en aanzienlijke kasteel Cannenborch, dat eenmaal aan den vermaarden Maarten van Rossem behoorde, wiens bekkeneel hier nog bewaard wordt en wiens standbeeld in den voorgevel prijkt. Het werd reeds in de 13de eeuw gesticht, onderging later groote veranderingen, maar doet zich nog zeer prachtig voor met zijne 2 vierkante torens, zijne breede grachten, zijn ruim voorplein en zijn uitstekend schoon bosch van hooge en zware eikenboomen, achter het huis. — Het Gortelsche Bosch, ten W. van Epe en Vaassen, bij de buurt Gortel, is een der fraaisten der Veluwe en heeft eone oppervlakte van ruim 900 bunders. De landstreek ten Z. der gem. Epe wordt ingenomen door de zeer uitgestrekte gemeente Apeldoorn, die op eene oppervlakte van bijna 34.000 bunders omtrent 11.400 inw. telt, welke, hoewel voornamelijk van den landbouw levende, tevens voor een aanzienlijk deel hun bestaan vinden in de 41 papierfabr. (420 werkl.), in de marokijnle-

Provincie Gelderland. Kadastrale Gemeente Epe.

 
wapen van Epe
Gem. Epe (no. 1)
15648 Bunders
7100 Inwoners

1866

Bekijk op atlas1868.nl
Bekijk op atlasenkaart.nl
Gemeentegeschiedenis
  • Spoorweg
  • Straat- en Kunstweg
  • Gewone weg
  • Dijk en kade
  • Voetpad
  • Kerk
  • Molen
Vierde uur gaans
0
 
¼
Nederl. Ellen
0
 
500