brouwerij, 1 looijerij, 1 fabr. van vertinde ijzerwaren (70 werkl.). 1 fineerzagery, 1 verwerij, 1 gasfabr., 3 stoomfabr., enz. Zalt-Bommel is niet rijk in merkwaardige gebouwen, maar de Groote- of Maartenskerk is zoo wel om hare oudheid, als om hare regelmatige bouworde en haar groot vensterlicht zeer belangrijk. Zy werd in 1304 ingewijd, is ruim en groot, rust op twee ryen zware pilaren, en bevat een der schoonste orgels van ons rijk; ook heeft men vóór eenigen tijd in het westelijk gedeelte en daarna in de geheele kerk eenig muur-schilderwerk ontdekt, dat men behoedzaam van de overgestreken kalk ontdaan heeft. Bij de kerk staat een zeer hooge toren, in gedaante en hoogte den St. Maartenstoren te Utrecht nabijkomende, en van 3 omgangen voorzien; hij is echter zonder spits, want deze is in 1538 afgebrand en niet weder hersteld. — De vroegere Kleine-kerk, in de Gasthuisstraat, is in 1830 aan het Gasthuis verkocht, waaraan zy ook oudtijds behoord had. Zij heeft eenen hoogen, sierlijken toren met een zeer welluidend klokkenspel, en waarvan het uurwerk bij het slaan eenige ruitertjes doet te voorscbyn komen. — De R. K. Kerk, in de Oliestraat, is een langwerpig vierkant, in- en uitwendig fraai gebouw, met orgel en eenen kleinen toren. — Voorts vindt men te dezer stede: eene doelmatig ingerigte Synagoge, in de Kloosterstraat, het Stadhuis, aan de Markt, in 1 762 gesticht, met ruime vertrekken en kamers, een arduinsteenen bordes en een fraai koepeltorentje; de oude Waag, eene fraaije, gedeeltelijk overdekte Vischmarkt, Kazernen; het huis in de Nonnenstraat, waar de vermaarde Maarten van Rossum gewoond heeft, met diepe kelders en buitengemeen dikke muren; het Gasthuis, een prachtig en ruim gebouw in de Gasthuisstraat, het Herv. Weeshuis, op het Kerkhof, waarin echter geene weezen verpleegd worden; een Oude-Mannen-en-Vrouwenhuis, in de Nieuwstraat, enz. — Eindelijk zijn hier 2 kostscholen, eene teekenschool, een Gymnasium, afdeelingen van verscheidene genootschappen, openbare en bijzondere scholen, enz. Een half uur W. van Zalt-Bommel ligt aan den Waaldijk het dorp Gameren, dat met het kleine Nieuwaal eene gemeente vormt van 1.300 zielen, die meest van den aardappel bouw bestaan; er is ook een steenoven. Beide dorpen hebben eene nette Herv. Kerk, zonder orgel, maar met een torentje. Z. van de stad vinden wij de kleine dorpen Bruchem en Kerkwijk, die met de heerlijkheid Delwijnen byna 1.000 inw. en 2 Herv. Kerken hebben, en 0. van deze gem. ligt Driel, aan