inw. bedraagt binnen de wallen nagenoeg 1.900. maar met den onderhoorigen omtrek 2.700, waaronder 2.340 herv., 15 R. kath., 10 luth. en doopsgez., 310 chr. afgescheidenen en 25 Israëlieten. Zij bestaan meestal van veeteelt en landbouw, ofschoon men er ook eene groote steenbakkerij en 2 korenmolens vindt. Het oudste gebouw der stad is misschien het met eenen hardsteenen gevel voorziene Stadhuis, aan de Markt, waar men nog den ring bewaart, waaraan de Wassenaarskooi gehangen heeft. De Herv. Kerk, mede aan de Markt, is een vrij goed gebouw, met toren en orgel. Voorts is er eene Kerk voor de chr. afgescheidenen, een liefdadig gesticht voor oude vrouwen, de Provisorie genaamd, nog een paar andere liefdadige inrigtingen, een voortreffelijk Instituut van opvoeding en onderwijs, verscheidene andere scholen, enz. — Slechts { uurs Z. W. van Hattem, .bij het kasteel Moleucate, vindt men den Trieselen- óf Rijzenberg, eene met houtgewas bezette hoogte, van welker top men een der schoonste gezigten van ons vaderland over de Veluwe. de Zuiderzee en den IJssel heeft; de grond is met aangename wandelpaden doorsneden, afgewisseld door onderscheidene hier ontspringende beekjes, die papiermolens drijven en aan het geheel zulk een fraai en schilderachtig aanzien geven, dat dit oord door de bewoners van Zwolle en andere omliggende plaatsen als uitspanningsplaats menigvuldig bezocht wordt. Van Hattem wenden wij ons weder zuidwaarts, en treffen wij het eerst de uitgestrekte gem. Heerde aan, die de dorpen Heerde, Veessen, Vorgten en Wapenveld, met nog 4 buurten, en 4.400 inw. bevat, welke van landbouw en den handel in hout, spek en vleesch bestaan; er zijn overigens 9 belangrijke papierfabr, 2 grutterijen, 1 azijnmakerij en 4 korenmolens. Het dorp Heerde ligt 4 uren O. Z. O. van Elburg, te midden van fraai geboomte en vruchtbare korenlanden, bevat in de kom omstreeks 1.200 inw., heeft verscheidene fraaije huizen, en eene ruime, in 1841 gebouwde Herv. Kerk, met toren en orgel, alsmede eene kleine Kerk voor de chr. afgescheidenen. Er is een ruim marktveld, met lindeboomen omzet, en in de nabijheid liggen de adellijke huizen Bonenburg en Vosbergen. — Te Wapenveld, 1 uur N. O. van Heerde (met 800 inw.) is eene groote machinale papierfabr., en eene in 1842 gestichte Herv. Kerk, met orgel en kleinen toren; — Vorgten en Veessen liggen beiden aan den IJssel, hebben beiden een druk bezocht veer over die rivier, en tellen 460 en 760 inw. Te Vorgten is eene zeer oude Herv. Kerk, van duifsteen gebouwd, en waarvan het koor een steenen gewelf heeft en hoogerisdan