• Kaart
  • Beschrijving
Uit: Het Koningrijk der Nederlanden, voorgesteld in eene reeks beschrijvingen  door J. L. Terwen, 1858 pagina 711 pagina 715
ter abdij de Bloemhof, door de beeldstormers bijna geheel vernield. Ook te Ten Boer heeft oudtijds een aanzienlijk nonnenklooster gestaan, waarvan de tegenwoordige dorpskerk nog een overblijfsel is. De streek ten N. der stad Groningen wordt ingenomen door de gem. Bedum en Adorp. De eerste is vrij aanzienlijk, bevat de dorpen Zuid- en Noord-ivolde, Bedum, Onderdendam, Merkeweer, Oiiderwierum en Westerdijkshorn, met nog verscheidene gehuchten, en ruim 3.700 meest van landbouw en veeteelt levende inw. — Zuidwolde, 1 uur ten N. van Groningen, ter wederzijde van het Boterdiep, heeft eene grootendeels van dufsteen gebouwde, sierlijke en nette Herv. Kerk. met orgel en toren; ook het een weinig meer N. gelegene Noordwolde bezit eene fraaije van toren en orgel voorziene Herv. Kerk. Het groote en zeer welvarende dorp Bedum, i\ uur van Groningen, is meer dan 10 eeuwen oud, heeft drukke paarden- en veemarkten, ongeveer 1.100 inw. in de kom, en eene zeer aanzienlijke Herv. Kerk, die in 1484 ter vervanging eener andere veel vroeger bestaande gebouwd en naar eenen fraaijen stijl opgerigt is; zij rust op losse en slanke pilaren en prijkt met een goed orgel en eenen prachtigen naaldtoren, grootendeels van dufsteen opgetrokken, en weleer de hoogste der provincie; thans nog bedraagt de hoogte 210 voet; — er is ook eene fraaije R. K. Kerk. Nog levendiger en aanzienlijker is Onderdendam, een der schoonste dorpen der provincie. Het ligt te midden van door de veeteelt zeer welvarende en digt bevolkte omstreken, 1 uur N. van Bedum, aan de zamenvloeijing van de 3 kanalen van Middelstem, Warffum en Winsim, zoo dat alle schepen, tusschen de stad Groningen en het N. van Hunsingo, hier moeten doorvaren; het dorp, de hoofdplaats van een kanton, telt 500 inw., is wel bebouwd, heeft goede wegen naar de omliggende plaatsen, eene drukke korenmarkt, en eene nette Herv. Kerk, met orgel en eenen hollen naaldtoren. Er is voorts een Godshuis, een in 1837 opgerigt Genootschap van Nijverheid, en een Dep. der Maatsch. tot Nut van 't Algem. — Ten N. van Onderdendam, tot aan de bijna 3 uren verder gelegene zee. vindt men de schoonste kleilanden, waar uitmuntend en zwaar rundvee geweid wordt, en door verscheidene schoone en bloeijende dorpen afgewisseld. Het eerste dezer is Middelstum, waaronder ook de dorpen Huizingc en Westerwijtwerd benevens verscheidene buurschappen behooren; het ligt J uurs O. ten N. van Onderdendam, op eene uitgestrekte wierde van ruim 13 bunders, aan de trekvaart van Groningen naar Uithuizen en aan verscheidene goede
Voorheen was hier eene versterkte schans, welke in 1589 door Willem Lodewijk van Nassau stormenderhand op de spaanschgezinden veroverd werd, doch sedert 1813 vervallen en verlaten is. Thans is het een groot, maar tevens arm visschersdorp met ruim 670 inw., die een groot gedeelte van Groningen van visch voorzien; men vindt er 2 Kerken, eene Herv. en eene voor de chr. afgescheidenen. Keeren wij van de Zoutkamp naar Onderdendam terug, dan ontmoeten wij 1 uur W. van deze plaats het zeer levendige en belangrijke dorp Wiiisum, een van de oudsten der provincie. Het ligt op eene aanmerkelijke wierde aan eene trekvaart, het Zijldiep genaamd, waarover eene steenen brug ligt, die het met het tegenover liggende Obergum vereenigt, en is door eenen straatweg met Groningen verbonden, terwijl goede grindwegen van hier naar de omliggende plaatsen loopen. Reeds in de 11de eeuw was dit dorp tot zulk een aanzien gerezen, dat keizer Hendrik IV het in 1057 tot eene marktplaats met munt- en tolregten aanwees, en het als de hoofdplaats van Hun singo kon aangemerkt worden. Gedurende de binnenlandsche beroerten, die de Ommelanden zoo dikwijls teisterden, waren dan ook Winsum en Appingedam het meest aan stroop- en plundertogten blootgesteld en ging van daar de beslissing van vele zaken uit. Ook in de Saksische oorlogen stond het dorp aan herhaalde aanvallen en plunderingen ten doel, zoo dat misschien geene plaats in de provincie meer oorlogsrampen geleden heeft, dan Winsum. Bovendien werd het met Obergum in 1581 door de Spanjaarden in de asch gelegd en tot den grond vernield. Thans heeft het dorp 570 inw., maar met Obergum en een 9tal gehuchten bevat de gem. eene bevolking van 1.970 zielen, die van landbouw, handel in graan en vee en ettelijke fabrieken bestaan. De Herv. Kerk is een langwerpig gebouw, met orgel en eenen spitsen toren; behalve deze is er nog eene kleine Kerk voor de chr. afgescheidenen en eene kleine Synagoge. Voorheen stond er het stamhuis der Ripperda's, waarvan de plaats nog zigtbaar is, en een aanzienlijk dominicaner klooster, hetwelk in 1580doorde belegeraars van Groningen geplunderd en geheel verwoest werd. Ook in het welvarende Obergum (700 inw.) staat eene Herv. Kerk, met toren en orgel. — Van Winsum loopt de levendige straatweg te midden van uitmuntende en zware kleilanden, zuidwaarts over de dorpjes Wetxinge en Sauwert naar het welvarende dorp Adorp, ongeveer halfweg tusschen Winsum en Groningen, ruim 1 uur van de hoofdstad. Het bevat met Sauwert, Wetsinge, Dorkwert en Wierum, waar een

Provincie Groningen. Gemeente Adorp.

 
wapen van Adorp 2209 Bunders
1225 Inwoners

1867

Bekijk op atlas1868.nl
Bekijk op atlasenkaart.nl
Gemeentegeschiedenis
  • Spoorweg
  • Straat- en Kunstweg
  • Gewone weg
  • Dijk en kade
  • Voetpad
  • Kerk
  • Molen
Vierde uur gaans
0
 
¼
Nederl. Ellen
0
 
500