• Kaart
  • Beschrijving
Uit: Het Koningrijk der Nederlanden, voorgesteld in eene reeks beschrijvingen  door J. L. Terwen, 1858 pagina 438 pagina 530
het zeer aangenaam gelegen; het fraaije Dorpshuis is in 1823 gesticht; er is voorts eene goede Herv. Kerk, met zwaren toren, terwijl de R. K. Kerk op \ uur afstands in het gehucht Heykant stond, doch in 1841 in de kom van het dorp door eene sierlijke kerk met toren en orgel vervangen is. — Ten Z. der gemeente en aan Belgie grenzende, ligt de gem. Baarle-Nassau, met het dorp van dien naam en vele gehuchten, waaronder Eikelenbosch, Loveren, Ulicoten, enz., meer dan 2.000 inw. bevattende. Het dorp Baarle-Nassau, in de 10de eeuw reeds bekend, tigt zeer hoog, 4 uren Z. O. van Breda, en is zoo met het dorp Baarle-Hertog vereenigd, dat beiden slechts één dorp uitmaken, waarvan soms het eene huis tot Nederland en het andere tot Belgie behoort; zelfs zijn er huizen waarvan de schoorsteen aanwijst, wat tot brabantsch of tot nederlandsch grondgebied gerekend wordt. In het dorp Baarle-Nassau telt men 500 inw.; er is eene aanzienlijke R. K. Kerk op belgisch grondgebied te Baarle-Hertog, maar ook eene kleine Herv. Kerk. — Eén uur ten N. van dit dorp vindt men het overoude dorp Alphen, oudtijds Alfheim, dat reeds in 711 vermeld wordt, en met het dorp Riel, de gehuchten Molenheide, Oisterwijk, Boschhoven en andere ruim 1.600 inw. heeft. De gemeente bezit 2 R. K. en 1 Herv. Kerk. — Wederom noordelijker komen wij in de gem. Gilze-en-Rijen, waarin het zeer oude dorp Gilze, 3 uren Z. O. van Breda, dat in de kom ongeveer 300 inw. heeft, maar met de talrijke omliggende gehuchten er meer dan 2.000 bevat, die van den landbouw bestaan; de R. K Kerk aldaar, in de oudste tijden de moederkerk van Etten, Ginneken, Prinsenhage en Bavel, is hoog en vrij groot, en heeft een goed orgel en 1 kloktorentje; ook in het gehucht Molenschot is in 1842 eene parochiale kerk gebouwd. Het dorp Bijen alleen heeft met zijne gehuchten ruim 700 inw. en eene oude fraaije kerk met orgel en toren, waarin 2 klokken. De geheele gemeente telt eenige fabrieken, als 5 bierbrouwerijen, 3 leerlooijerijen, weverijen, enz. Zij wordt door den straatweg van Breda op Tilburg doorsneden, en bevat ten Z. van Rijen de heide, waar het nederlandsche leger in 1831 grootendeels gelegerd was, en waar thans nog van tijd tot tijd eenige troepen tot oefening in de krijgsdienst gekampeerd zijn. Eén uur N. O. van Gilze, ligt eene moerassige streek, Gilzenbroek genaamd, van 651 bunders oppervlakte. In het kerkdorp Dorst, 1 uur O. van Breda, aan den straatweg, is eene in 1835 naar de dorische orde gebouwde R. K. Kerk, vóór
ben hef stadje zijnen bloei ontnomen. Thans bevat het 500 inw., eenc Herv. en eene R. K, Kerk, en den schoonen bouwval van het eenmaal zoo groote en prachtige Kasteel, dat reeds in het begin der V'eeuw gesticht, in 1479 door Albert van Saksen hevig belegerd en ingenomen, en, na vele lotswisselingen ondergaan te hebben, in 1795 gedurende het verblijf der Franschen aldaar door onvoorzigtigheid geheel in kolen gelegd werd. — De geheele regteroever der Waal ten W. tot aan Heerewaarden wordt ingenomen door de gem. Appeltern, waartoe de dorpen Appelter n, AU forst, Maas Bommel en Alphen, benevens een groot aantal gehuchten behooren, en die, met bijna 2.200 inw., 4 R. K. en 4 Herv. Kerken bevat; de gronden dezer gem. zijn dikwijls aan zware overstroomingen blootgesteld geweest. Te Appeltern is een oud-adellijk kasteel, en Maas-Bommel (280 inw.), waar oudtijds insgelijks 2 belangrijke kasteelen stonden, was voorheen eene zeer voorname plaats, die den naam van stad voerde en munt sloeg, doch wier oorsprong onbekend is. — Wederom N. van deze gem. ligt die van Wamcl en Leeuwen, met de dorpen van dien naam en bijna 3.800 inw., die meestal van tabaksteelt, ooft- en landbouw bestaan. Wamel, 6 uren W. van Nijmegen, met 1.500 inw. in de kom, heeft eene gierpont over de Waal, 1 Herv. en 1 R. K. Kerk, alsmede 2 adellijke huizen; en te Leeuwen, dat mede 2 kerken heeft, staat nog digt bij den dijk het Huis-te-Leeuwen, zijnde een groot, stevig, door diepe grachten omringd en voortreffelijk gebouw, door schoone plantaadjen, bloem- en moestuinen omringd.—W. van Wamel ligt Dreumel (1.600 inw.), met eene buitengemeen schoone en zeer rijke, in 1838 ingewijde R. K. Kerk, die cenen hoogen toren met 5 klokken, een zwaar orgel en 3 altaren heeft, waarvan het hoofdaltaar, eene rots voorstellende, een meesterstuk van kunst is; hier is ook het Iluis-Pollenstein en het landgoed Bato's Erf. Van de oude parochiale kerk is niets overig, dan eenig vervallen muurwerk en het koor, waarin nog dienst gedaan wordt. — Op de uiterste punt van het Land tusschen Maas en Waal ligt Heerewaarden, met G00 inw. en eene Herv. Kerk; daartoe behoorde het fort Oud St. Andries. Op de westpunt van het Land tusschen Maas en Waal, ter plaatse waar de beide rivieren zich voor de eerste maal door het Schansgat vereenigden, welke gemeenschap echter in den laatsten tijd is afgesloten, lag weleer de schans St. Andries, die in 1599 aangelegd, spoedig door Maurits aan de Spanjaarden ontnomen, en in het begin

Provincie Noordbrabant. Gemeente Alphen en Riel.

 
wapen van Alphen en Riel 5663 Bunders
1825 Inwoners

1868

Bekijk op atlas1868.nl
Bekijk op atlasenkaart.nl
Gemeentegeschiedenis
  • Spoorweg
  • Straat- en Kunstweg
  • Gewone weg
  • Dijk en kade
  • Voetpad
  • Kerk
  • Molen
Vierde uur gaans
0
 
¼
Nederl. Ellen
0
 
500