• Kaart
  • Beschrijving
Uit: Het Koningrijk der Nederlanden, voorgesteld in eene reeks beschrijvingen  door J. L. Terwen, 1858 pagina 480 pagina 767
was, benevens eene kapel te Kléin-Linden, behoorende tot de parochie van Cuyk — Het Z. liggende Beers telt ruim fiOO inw., en bevat. eene R. K. Kerk en de adellijke huizen Barendonk en Ossenbrock. Het zeer oude vlek Cuyk of Klik, oudtijds Coevelum, waartoe wij thans genaderd zijn, en dat reeds door de Romeinen bewoond werd, heeft zijnen naam gegeven aan het Land van Cuyk, eene oude heerlijkheid, die in het Ouerambt en Nederambt verdeeld wordt, en behalve Grave en Cuyk ruim 30 dorpen of gehuchten bevat. De oude heeren van Cuyk waren leenmannen van den bisschop van Utrecht. Herman van Cuyk werd door den keizer uit zijn land verdreven, omdat hij diens neef Floris den zwarte, broeder van graaf Dirk VI van Holland, omgebragt had, en de laatste wierp alle sloten en sterkten omver, verbrandde de dorpen en verwoestte het geheele land, dat bij den zoen een leen van Dirk werd. In 1390 kwam het aan Brabant en 6 jaren later, bij het uitsterven der oude heeren. aan Gulik en Gelder. De heerlijkheid bleef met Gelderland vercenigd, tot dat Maximiliaan haar in 1481 eerst aan Brabant hechtte, en in 1485 haar voor souverein op zich zelve verklaarde. Karel V verpandde haar in 1515 aan Floris van Egmond, graaf van Buren, en na haar in 1549 gelost te hebben, geschiedde dit weder door Filips II aan prins Willem I, van wien zij op het huis van Oranje gekomen is; thans behoort zij nog aan de domeinen. De gemeente Cuyk bevat met de onderhoorigheden ongeveer 2.300 inw., maar de kom of kerkbuurt alleen telt er slechts 1.075, waaronder 780 R. kath., en wier hoofdbestaan de landbouw en handel is; men vindt er 5 leerlooijerijen, 3 bierbrouwerijen, 2 steenbakkerijen, 1 fabr. van kerkornamenten, 1 meubelmakerij. 1 koffij-, basculen- en balansen-makerij, 2 olieslagerijen, en 1 katoenverwerij. Det vlek hceft 4straten, waarvan de langste gedeeltelijk met boomen beplant is. De B. K. Kerk staat op eenen uitstekenden hoek lands, zijnde door eenen muur aan de buitenzijde tegen het geweld des waters en de kracht der ijsschotsen beschut; waarschijnlijk heeft de Maas hier haren loop veranderd, en vloeide zij vroeger verder van de plaats. De kerk is een groot gebouw, in gothischen stijl, van een orgel en eenen dikken toren voorzien. De Herv. Kerk is in 1810 gebouwd en in 1837 hersteld; zij heeft een orgel; er is voorts eene kleine Synagoge. Er bestaat een veer over de Maas, en er worden 6 jaarmarkten gehouden. — Niet verre van Cuyk staat het vermaarde convent St. Agatha, of het St. Aaytenklooster, van de orde der kruisheecfin, dat sedert 1371 bestaat en
Jellum (120 inw.), met eene Herv. Kerk, die toren en orgel heeft; Beers (180 inw.), Hilaard (240 inw.), Huins (150 inw.), Lions (50 inw.), Jorwerd, een schoon dorp met vele fraaije huizen, en 500 inw., en Weidum. thans de hoofdplaats der gem., met 500 inw., op eene hoogte, fraai tusschen geboomte gelegen; allen hebben eene Herv. Kerk, waarvan die van Weidum in 1199 gesticht en een vrij aanzienlijk gebouw is, dat met eenen spitsen toren, een goed orgel en fraaije gestoelten prijkt; men vindt er nog de oude Dekamastate, het Gemeentehuis en de nieuw opgebouwde Bornia-state, welke bet dorp tot sieraad verstrekken. — Een weinig meer Z. liggen: Mantgum, 2 uren Z. W. van Leeuwarden, met 200 inw. en eene Herv. Kerk, die van eenen stompen toren en een uitmuntend, in 1845 vernieuwd orgel voorzien is, en Schillaard (30 inw.). Voorts Oosterwierum (300 inw.) met eene Herv. en eene R. K. Kerk, waarvan de eerste toren en orgel heeft;' Wieuwerd (150 inw.), waar de beroemde Anna Maria v. Schurman hare laatste levensjaren op Tetinga-state bij de secte der Labadisten doorbragt en begraven is; het heeft eene Herv. Kerk met toren en orgel, en eenen grafkelder, waarin de lijken verdroogen zonder tot verrotting over te gaan; Bozum, het zuidelijkste, 3| uur Z. W. van Leeuwarden, met 600 inw. en eene van eenen stompen toren en een fraai orgel voorziene Herv. Kerk; en Britswerd (220 inw) met eene Herv. Kerk, en eene Doopsgez. in de buurt Kromwal. De drie overige dorpen liggen in den Z. W. hoek der gem. en zijn Baard, Oosterlittens en Winsum. Het eerste, aan de Bolswarder trekvaart, heeft zijnen naam aan de gem. gegeven, telt slechts 270 inw. en bezit eene Herv. en eene Doopsgez. Kerk; Oosterlitteiis, waar zich de Bolswarder en Sneeker vaarten vereenigen, bevat in de onregelmatig gebouwde binnenbuurt 700 inw. en eene op eene hoogte gelegen Herv. Kerk; en Winsum, aan de vaart van Franeker op Sneek, heeft 500 inw. Dit dorp ligt nabij de hoogste terp der geheele provincie, en heeft insgelijks eene Herv. Kerk. — Ten W. van Menaldumadeel breidt zich de gem. Franekeradeel uit, die haren naam van de in het midden liggende stad Franeker ontvangen heeft. Zij heeft eene lengte van 3 en eene breedte van 2 uren. en bevat 11 dorpen met eene bevolking van 4.000 inw., die voornamelijk van landbouw en veeteelt en ook eenige fabrieken leven. Zij wordt zoo wel door den straatweg als door de trekvaart van Leeuwarden op Harlingen van O. naar W. doorsneden, terwijl in het

Provincie Noordbrabant. Gemeente Beers.

 
wapen van Beers 1122 Bunders
750 Inwoners

1865

Bekijk op atlas1868.nl
Bekijk op atlasenkaart.nl
Gemeentegeschiedenis
  • Spoorweg
  • Straat- en Kunstweg
  • Gewone weg
  • Dijk en kade
  • Voetpad
  • Kerk
  • Molen
Vierde uur gaans
0
 
¼
Nederl. Ellen
0
 
500