• Kaart
  • Beschrijving
Uit: Het Koningrijk der Nederlanden, voorgesteld in eene reeks beschrijvingen  door J. L. Terwen, 1858 pagina 437 pagina 440
poort, waar boven een verguld opschrift, en verscheidene schilderstukken. Het ruime en schoone B. K. Bunjer-Weeshuis, in de StJansstraat, zijnde het voormalige Statenhuis, dat voor korte jaren van eene kazerne tot het tegenwoordige doel werd ingerigt, terwijl het in 1806 opgerigte Weeshuis in de Meuwstraat toen tot een gesticht van liefdadigheid voor de R. K. gemeente bestemd werd. Het Gast- of Ziekenhuis, op den Haagdijk, werd reeds in 1449 gesticht, doch in 1821 voor het tegenwoordige doel bestemd; de zieken worden door zusters van liefdadigheid verpleegd, die zich ook met het onderwijzen van een groot aantal kinderen bezig houden. Het Oude-Vrouwenhuis, in de Visscherstraat, vóór eenige jaren opgerigt, is sedert 1 nov. 1859 voor dat doel open gesteld. Voorts heeft men de Militaire Ziekenzaal, 2 Armkindcrhuizen, Abrahamsschoot, commissiën van liefdadigheid, eene Zieken-societeit, afdeelingen van liefdadige en letterkundige genootschappen, een Teeken-Instituut met 190 leerlingen, 3 muzijkgezelschappen, 2 zangscholen, 2 reeds bovengenoemde Schuttersgilden of genootschappen, verscheidene kostscholen voor beide kunnen, goede lagere scholen, enz., enz. Langs eenen breeden straatweg, Ier wederzijde met boomen beplant, bereiken wij, wanneer wij te Breda de Ginnekerpoort verlaten, het \ uur Z. W. van de stad gelegene, zeer vermakelijke dorp Ginneken, aan de Mark, behoorende tot de gemeente Ginneken-en-Bavel, die ook verscheidene gehuchten bevat, waaronder Ulvenhout, Bavel, Galder, Heusdenhout, enz. Het dorp was vroeger eene heerlijkheid, onder den naam van Ulvenhout, die in 1334 bij de baronie van Breda werd ingelijfd; het telt omtrent 950 inw. in de kom, maar de geheele gemeente bevat er bijna 3.400, die meestal van den landbouw leven; er zijn 5 brouwerijen, 1 olie- en schorsmolen en 2 windkorenmolens. Te Ginneken staat eene aanzienlijke Herv. Kerk, met orgel, en eene R. K. Kerk; ook is er een fraai Gemeentehuis, en in de nabijheid het kasteel Bouvigne, met nog verscheidene fraaije buitengoederen. — Het dorp Chaam, 2 uren Z. O. van Ginneken en 2J uur van Breda, vormt met omliggende gehuchten, waaronder Snijderschaam, wederom eene groote gemeente, die omtrent 1.400 inw. heeft, welke van landbouw en het mesten van hoenders leven; men vindt er veel houtgewas en een aantal goede vischvijvers, die goeden karper leveren, en er zijn 2 brouwerijen, 2 veldsteenovens en 1 graanmolen. Voorhet overige is het dorp een der oudsten der provincie, waar de Franken in het begin der 5de eeuw reeds hunne vergaderingen hielden, en is
gebouwen omringd; het is regt fraai en heeft eenen in 1839 geheel vernieuwden koepeltoren Nog is er 5 min. Z. O. van de stad een klooster van norbentijner nonnen, St. Catharinendal genaamd, dat oorspronkelijk in 1268 te Vroenhout, onder Roosendaal, gesticht was en rijke goederen bezat. Eenigen tijd later verplaatsten zich de nonnen naar Breda en genoten zij naderhand groote gunsten van de nassausche vorsten, de heeren der stad, die het klooster in hunne bijzondere bescherming namen. In het jaar 1646 werd het door Frederik Hendrik naar Oosterhout overgebragt, en is het door alle wisseling der tijden heen aldaar in stand gebleven. In 1818 werd er eene kerk met toren bijgebouwd, en ook de kloostergebouwen zijn van tijd tot tijd verbeterd.
  Tusschen Oosterhout en Breda ligt de gemeente Teteringen, welker bewoners (ruim 1.000) tot 1796 onder den naam van buitenpoorters tot Breda behoorden; het dorp Teteringen bestaat uit de gehuchten Kerkeind en Hoogstaat, waarbij nog verscheidene anderen komen. Een weinig westelijker, 1¼ uur N. van Breda en aan den straatweg naar den Moerdijk, vinden wij het dorp Terheyden, waarvan de gem. met het dorp Wagenburg en gehuchten ruim 2.800 inw. telt, die van landbouw leven; er is goed wei- en zaailand, met eenig moeras, waaruit goede turf gehaald wordt, en men vindt er 4 leerlooijerijen, 2 bierbrouwerijen, 1 olie- en 2 korenmolens. Het dorp zelf is ruim en luchtig, voornamelijk uit eene zeer breede, met boomen bezette straat bestaande, en het heeft eene vrij zware R. K. Kruiskerk met een fraai orgel, eenen sierlijken predikstoel en eenen dikken stompen toren, als ook eene kleine, maar nette Herv. Kerk, die insgelijks een orgel en een houten torentje heeft. Rondom het dorp vindt men eenige fraaije buitenplaatsen. De gemeente wordt ten N. begrensd door die van Hooge-en-Lage Zwaluw, welke aan den Biesbosch, ten O. van Moerdijk ligt. Zij vormde met dit dorp vroeger eene heerlijkheid op zich zelve, die later aan het huis van Nassau kwam en thans aan het domein behoort. De ongeveer 3.300 inw. bestaan meest van landbouw en vlasserij, en bezitten ook 3 brouwerijen. Hooge Zwaluw heeft eene haven, die in de kom begint en in den Amer uitloopt, en Lage Zwaluw bezit, behalve de haven, een veer op het eiland van Dordrecht, waarvan voorheen zeer druk gebruik gemaakt werd. Beide dorpen hebben eene Herv. Kerk, en het eerste eene R. K. Kerk, die voor de geheele gemeente dient. — Ten O. grenst deze gemeente aan die van Made-en-Drimmelen, 2 dorpen, ¾ uurs van elkander

Provincie Noordbrabant. Gemeente Ginneken c.a..

 
wapen van Ginneken c.a. 5736 Bunders
3800 Inwoners

1869

Bekijk op atlas1868.nl
Bekijk op atlasenkaart.nl
Gemeentegeschiedenis
  • Spoorweg
  • Straat- en Kunstweg
  • Gewone weg
  • Dijk en kade
  • Voetpad
  • Kerk
  • Molen
Vierde uur gaans
0
 
¼
Nederl. Ellen
0
 
500