• Kaart
  • Beschrijving
Uit: Het Koningrijk der Nederlanden, voorgesteld in eene reeks beschrijvingen  door J. L. Terwen, 1858 pagina 426 pagina 427
houten ophaalbruggen liggen, die de beide deelen der plaats verbinden; beiden hebben groote schutsluizen of sassen. De plaats was vroeger, toen de groote weg van den Moerdijk naar Antwerpen er nog langs liep, door den doortogt vrij levendig; het verlies van dien weg is in de laatste jaren echter dubbel vergoed door den ijzeren spoorweg, die langs het dorp loopt en waarvan hier een goed stationsgebouw staat; buitendien geeft de doortogt van de schepen, die van Breda en elders naar Holland en terug langs de kom varen, nog al wat vertier. In ouden tijd schijnt de plaats veel grooter en met wallen en vestingwerken voorzien geweest te zijn; maar de overstrooming van den St. Elizabeths-vloed in 1421 bragt haar ontzettende schade toe, en in 1427 werd zij geheel ontmanteld, nadat Philips van Bourgondie haar belegerd en ingenomen had, dewijl de heer Gerrit van Strijen aan de zaak van Jacoba van Beijeren getrouw was gebleven. In 1590 werd de stad door Karel van Mansfeld geplunderd; maar grootere ramp trof haar op den 19e aug. 1845, toen plotseling eene vreeselijke hoos boven de plaats losbrak, waardoor 12 huizen en 26 schuren geheel vernield, 75 huizen en schuren geducht geteisterd en nog 175 schuren beschadigd werden, zoo dat de schade op 160.000 gl., behalve die aan de veldvruchten toegebragt, begroot werd; drie menschen verloren daarbij het leven. — Onder de gebouwen van Zevenbergen komen in aanmerking: het Gemeentehuis, aan de Markt, een vrij doelmatig gebouw met een torentje. — De tamelijk fraaije Herv. Kerk, met toren en orgel; de R. K. Kerk, in 1837 gesticht, een langwerpig vierkant gebouw, op pilaren rustende en met koepeltoren en orgel; in 1845 leed het door de hoos groote schade. Voorts bestaan er afdeelingen van een paar genootschappen, de oude schutterlijke vereeniging van St. Joris, enz. Van Zevenbergen begeven wij ons langs den spoorweg naar het 1| uur verder zuidwaarts gelegen vlek Oudenbosch, 4 uren W. van Breda, aan een beekje, dat in de Mark uitloopt en eene havenkom van 1880 el lengte vormt. Dit vlek, oudtijds Oude-Baarlc-Bosch genoemd, werd in 1747 eenigermate van versterkingen voorzien, die echter 'sjaars daarna weder geslecht werden; in 1793 werden evenwel aan het einde der haven weder eenige batterijen opgeworpen, thans nog de Schans geheeten, bij welke gelegenheid men vele en zware fondamenten van gebouwen diep onder den grond gevonden heeft; deze batterijen zijn in 1831 weder opgemaakt. Het vlek heeft waarschijnlijk zijnen naam van de talrijke bosschen, die het omringen.
Oudenbosch heeft, behalve eenige steegjes, 5 straten, waarvan de hoofdstraat zeer breed is en zeer goede gebouwen bevat. De gemeente, waaronder verscheidene buurten en gehuchten behooren, telt ruim 3.400 inw., waarvan 3.300 in Oudenbosch zelf (daaronder zijn slechts 180 herv.). De voornaamste middelen van bestaan zijn de handel in graan en rijshout; maar men vindt er ook uitgebreide boomen bloemkweekerijen, 3 bierbrouwerijen, 1 zoutziederij, 1 touwslagerij en scheepstimmerwerf, 4 leerlooijerijen, 2 oliemolens (waarvan 1 met stoom), 2 graanmolens, 1 gasfabr., enz. Het voornaamste gebouw is de oude, ruime R. K. Kruiskerk, die eenen korten en smallen toren, met nog een spits kloktorentje en een goed orgel heeft; zij staat aan den oostkant buiten het vlek geheel op zich zelve. De Herv. Kerk is een eenvoudig vierkant gebouw, in 1819 gesticht. Voorts is er een net Gemeentehuis, een klein Seminarium voor het R. K. vicariaat van Breda, in een deftig gebouw, dat in 1846 eerst betrokken is, 2 kostscholen, waaronder het vermaarde Instituut St. Louis, met doorgaans 250 inwonende kweekelingen, enz. Eén uur O. van Oudenbosch ligt het dorp Hoeven in de gemeente Hoeven- en St. Maartenspolder, met eene R. K. en eene Herv. Kerk, waarvan de eerste toren en orgel heeft; de gem. bevat met eenige gehuchten bijna 1.700 van den landbouw levende inw.; er is ook 1 steen- en pannenbakkerij. In het gehucht Bovendonk, bij het dorp, is op het buitenverblijf van den voormaligen bisschop van Antwerpen sedert 1816 het R. K. Seminarium gevestigd, waarvan dat van Oudenbosch eene onderafdeeling is. N. W. van Oudenbosch en 1| uur W. van Zevenbergen vinden wij aan de Mark hel dorp Standaarbuiten, met onderhoorigheden ongeveer 1.050 inw. bevattende; er is mede eene R. K. en eene kleine Herv. Kerk, waarvan de laatste zonder orgel is. Een weinig Z. W. ligt aan de andere zijde der Dintel het groote en fraaije dorp Oud-Gastel, met de gehuchten NieuwGastel, Kuveland en Stampersgat ééne gem. uitmakende, die ongeveer 3.000 inw. telt, welker hoofdbestaan de landbouw is. Het dorp bezit eenige aanzienlijke buizen en eene in 1799 aan de R. katholieken afgestane kerk, die met eenen fraaijen en hoogen toren prijkt; ook de herv. hebben hier een klein kerkgebouw. Zuidwaarts van de gemeente vindt men die van Rooscndaal-en-Nupen. Het vlek Roosendaal ligt omtrent 2{ uur O. van Bergen-op-Zoom, aan den straatweg, die van deze vesting naar Breda aangelegd is, en aan den meergemelden spoorweg, waarvan te dezer plaats een zijtak

Provincie Noordbrabant. Gemeente Oud- en Nieuw Gastel.

 
wapen van Oud- en Nieuw Gastel 3312 Bunders
3250 Inwoners

1868

Bekijk op atlas1868.nl
Bekijk op atlasenkaart.nl
Gemeentegeschiedenis
  • Spoorweg
  • Straat- en Kunstweg
  • Gewone weg
  • Dijk en kade
  • Voetpad
  • Kerk
  • Molen
Vierde uur gaans
0
 
¼
Nederl. Ellen
0
 
500