St. Oedenrode, 3 uren N. van Eindhoven en 4 uren Z. O. van 's Bosch, aan de Dommel, is eene zeer schoone en groote plaats, die meer den naam van een vlek, dan van een dorp verdient. Zij is de hoofdplaats van Peelland, het grootste en eerste der 4 kwartieren van de voormalige Meijerij van 's Hertogenbosch, dat zich van Budel tot Liempde, ter lengte van 11 uren, en van W. tot O. aan de Maas ter breedte van 8 uren uitstrekte, en zijnen naam van de Peel heeft, zijnde de laatste eene weeke en moerassige streek lands in het O. van Noord-Brabant, die echter vrij hoog ligt en eer onder de hooge, dan onder de lage veenen gerangschikt kan worden. Dit moeras is bijna 12 uren lang en 3 uren breed, en loopt uit het land van Ravestein bijna in eenen halven cirkel tot voorbij het dorp Budel in het limburgsche; het is waarschijnlijk ontstaan uit zeer groote bosschen, die door zware overstrooming en storm omgeworpen zijn, en thans verschillende soorten van turf leveren, welke niet alleen aan vele dorpen de noodige brandstof geeft, maar thans ook naar Holland en elders uitgevoerd wordt. — St. Oedenrode bevat met eene menigte bijbehoorende gehuchten, waaronder Olland, Nijnsel, Eerde, enz., bijna 4.400 inw.. wier hoofdbestaan de landbouw is, daar men er zeer schoone wei- en bouwlanden, veel bosch- en houtgewas, maar ook vele broeklanden en groote heidevelden aantreft, onder welken de Jeckschotsche, Vresselsche en Schijndelsche heide genoemd moeten worden; tot voor korten tijd zag men er vele fraaije buitenplaatsen, bijna allen van adellijken oorsprong; daarvan bestaan nog Dommelrode, de Kolk, Henkenshagen en den Hulst, waarvan de 3 eersten zeer aanzienlijke gebouwen zijn. Het vlek zelf heeft op het ruime en lange, met boomen bezette en door fraaije gebouwen omringde marktplein 6 vrij druk bezochte jaarmarkten, alsmede leerlooijerijen en bierbrouwerijen, 4 graan- en 2 volmolens, enz. De voornaamste gebouwen zijn de R. K. St. Odaskerk, aan de Groote Straat, volgens de overlevering in de elfde eeuw gebouwd, en reeds in 1173 tot eene kapittelkerk verheven; zij bestaat bijna geheel uit duifsteen, is een groot en aanzienlijk gebouw, en bezat tot in 1801 eenen hoogen spitsen toren, die in genoemd jaar instortte; zij is uitwendig niet zeer fraai, maar het inwendige is zeer net. Voorts de Herv. Kerk, in 1808 gesticht, ter vervanging van de veel oudere parochiekerk van Rode, die door den storm van 1800 vernield werd; bij de fraaije kerk staat de zeer schoone overgebleven toren, die in eenen koepel eindigt; er is voorts eene bloeijende kostschool. — De plaats zou haren naam

2 steenbakkerijen, 1 mouterij en verscheidene molens; het is een fraai dorp, 5 uren O. van 's Bosch en 5 uren Z. W. van Grave, met een ruim marktveld, waaraan vele goede huizen staan en dat met fraaije boomen versierd is. De R. K. Kerk, een oud en zeer sterk gebouw, heeft eenen hoogen toren, waarin 3 regt schoone klokken, zijnde de eene 3.000 ned. ponden zwaar, en de oudste reeds in 1350 gegoten. Voorts is er eene beroemde kapel, een monniken- en een nonnenklooster met eene fraaije kerk, eene R. K. kostschool voor jonge jufvrouwen, eene Latijnsche school, enz. Ook te Volkel staat eene kapel.
  Veghel, het schoonste dorp van Peelland, ligt 4 uren Z. O. van 's Bosch en even zoo ver van Eindhoven, aan beide oevers van de rivier de Aa, waarover hier eene fraaije, 25 schreden lange brug ligt. De geheele gemeente is zeer uitgestrekt, hebbende 6 uren in den omtrek, en bevat talrijke gehuchten, met 4.300 inw., die van landbouw en veeteelt leven; er wordt zeer veel vlas, rogge en hooi geteeld, en men vindt er goede wei- en hooilanden, maar ½ der gem. is nog onbebouwd; bovendien bezit zij 1 katoendrukkerij, 4 leerlooijerijen, 2 brouwerijen, 14 linnenweverijen, 2 olie- en 2 korenmolens en 4 jaarmarkten. Veghel zelf heeft ruim 1.050 inw. in de kom, en gemeenschap met de hoofdstad door eenen straatweg en door de Zuid-Willemsvaart, waarin het dorp eene in 1825 aangelegde haven bezit, die den koophandel der plaats zeer heeft doen toenemen. Aan deze haven is de levendige buurt het Hoogeind, bezet met winkels, pakhuizen en herbergen; het andere gedeelte van de overzijde draagt den naam van Straatsrot. Er is een fraai Raadhuis, eene goede R. K. Kerk, met een schoon orgel en toren, eene kleine Herv. Kerk, een Liefdehuis, waarin ruim 200 meisjes onderwijs ontvangen, enz. — Het vroegere Huis-te-Veghel, of het Kasteel Frisselstein, werd reeds in 1810 gesloopt. — Oostelijk ligt Boekel (220 inw., met eene ruime kerk), en 1 uur ten Z. O. het dorp Erp, aan de Aa, waarover eene brug ligt; het laatste bevat 550 inw., maar de geheele gemeente: met onderhoorigheden 2.200, die meest van landbouw, handel en bijenteelt bestaan. De nieuwe R. K. Kerk is in 1843 gebouwd; er is ook een Raadhuis. Nog meer Z. vinden wij Beek-en-Donk (1.400 inw., waarvan 550 te Beek), met het landgoed Eikenlust, en eene in 1832 gebouwde R. K. Kerk, staande op de driehoekige markt, in de kleine kom van Beek. — Deze gemeente grenst O. aan die van Gemert, waarin de dorpen Gemert (4 uren N. O. van